Page 91 -
P. 91
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ใบ
5 (Leaf)
ใบ (leaf) เป็นอวัยวะของพืชที่เจริญออกมาจากข้อทางด้านข้างของล าต้นพืช ซึ่งอาจอยู่ติดกับ
ล าต้นหรือกิ่งก็ได้ เพื่อท าหน้าที่ในการสร้างอาหาร ภายในเซลล์ของใบจะมีคลอโรฟิลล์ท าหน้าที่ดูดรับ
พลังงานแสงมาใช้ในการสังเคราะห์แสง อาหารเกือบทุกชนิดที่สิ่งมีชีวิตใช้ยกเว้นจุลินทรีย์เป็นผลิตผลที่
ได้มาจากการสังเคราะห์แสงของพืช ดังนั้นใบพืชจึงเป็นแหล่งผลิตอาหารที่ส าคัญอย่างยิ่งในระบบ
นิเวศน์วิทยา โดยปกติแล้วใบเกิดตามข้อของล าต้น ซึ่งมีตาอยู่ตรงซอกใบเรียกว่า axillary bud ใบ
ส่วนมากมีสีเขียว มีรูปร่างและขนาดแตกต่างกันขึ้นกับชนิดของพืช ส่วนใหญ่มีลักษณะเป็นแผ่นกว้าง
และแผ่แบน แต่ใบของพืชบางชนิดอาจมีลักษณะเป็นเส้นเล็กๆ คล้ายเข็ม หรือเป็นแผ่นเกล็ดเล็กๆ ที่ไม่มี
สีเขียว เรียกว่า ใบเกล็ด (scale leaf) เช่น ใบของต้นหอม
ใบมีหน้าที่ที่ส าคัญ คือ
1. สร้างอาหารโดยการสังเคราะห์แสง (photosynthesis)
2. คายน้ า (transpiration)
3. หน้าที่อื่นๆ พืชบางชนิดใบอาจเปลี่ยนแปลงไปท าหน้าที่เฉพาะอย่างได้นอกเหนือจากที่ได้
กล่าวมาแล้ว เช่น สะสมอาหารและน้ า ขยายพันธุ์ ยึดล าต้น และป้องกันอันตรายให้กับใบอ่อนหรือยอด
อ่อน เป็นต้น
ชนิดของใบ
ใบสามารถจ าแนกได้หลายแบบขึ้นกับกฎเกณฑ์ที่ใช้ในการพิจารณา ถ้าแยกชนิดของใบตาม
หน้าที่ สามารถจ าแนกออกได้เป็น
1. ใบเลี้ยง (cotyledon) เป็นใบที่มีอยู่ในเมล็ด โดยพัฒนามาตั้งแต่มีการพัฒนาของเอมบริโอ
ในต้นแม่ ในพืชใบเลี้ยงคู่จะมีใบเลี้ยง 2 ใบ ท าหน้าที่สะสมอาหารและเป็นแหล่งอาหารของต้นอ่อน
ส่วนพืชใบเลี้ยงเดี่ยวจะมีใบเลี้ยงเพียง 1 ใบ ท าหน้าที่ป้องกันอันตรายให้กับต้นอ่อน โดยปกติใบเลี้ยง
สามารถสังเคราะห์แสงได้ในระยะแรกของการงอก และจะหลุดร่วงไปเมื่ออาหารที่สะสมไว้หมดไป
รศ. ดร. ลิลลี่ กาวีต๊ะ
