Page 96 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

90
โครสร้างพืช

3) หูใบ (stipule) เป็นส่วนของใบที่ยื่นออกมาจากโคนก้านใบที่ต่อกับล าต้น มีลักษณะคล้ายใบ

หรือใบเกล็ด สีเขียวและช่วยในการสังเคราะห์แสงได้ หูใบของพืชบางชนิดอาจเปลี่ยนรูปร่างไปเป็น มือ
เกาะ หนาม หรือกาบหุ้มล าต้น พืชส่วนใหญ่มักไม่มีหูใบเรียกว่า exstipulate leaf ส่วนพืชที่มีหูใบ

เรียกว่า stipulate leaf

การจัดเรียงของเส้นใบ (leaf venation)

ในแผ่นใบมีท่อล าเลียงแผ่กระจายทั่วไป เริ่มจากฐานใบไปสู่ปลายใบ เรียกท่อล าเลียงนี้ว่า เส้น

ใบ (vein) เส้นใบของพืชที่มีท่อล าเลียงชั้นต่ าจะไม่มีการแตกแขนง ส่วนพืชที่มีท่อล าเลียงชั้นสูงจะแตก
แขนง ลักษณะการแตกแขนงของเส้นใบถือว่าเป็นการจัดระเบียบของเส้นใบ ซึ่งโดยทั่วไปมี 3 แบบ (ภาพ

ที่ 5.8) คือ

1. parallel venation มีลักษณะคือ เส้นใบที่เรียวขนานกันตลอด พบในพืชใบเลี้ยงเดี่ยว และ

จ าแนกได้เป็น

1.1 palmately parallel venation หรือ basal venation มีเส้นใบที่ขนานกันไปตั้งแต่ฐานใบ

ไปจนถึงปลายใบ และขนานกับเส้นกลางใบ (mid rib หรือ mid vein) เช่น ข้าวโพด ข้าว อ้อย และ หญ้า
ต่างๆ

1.2 pinnately parallel venation หรือ costal parallel venation เส้นใบขนานจากเส้น
กลางใบไปจนถึงขอบใบ เช่น กล้วย และพุทธรักษา

2. netted venation มีลักษณะที่เส้นใบสานกันเป็นร่างแห หรือตาข่าย พบในพืชใบเลี้ยงคู่
ทั่วไป โดยมีเส้นใบเล็กๆ เรียกว่า veinlet เกิดแยกจากเส้นใบใหญ่และเส้นกลางใบ ท าให้ดูคล้ายเป็น

ร่างแหติดต่อกัน และสามารถจ าแนกได้เป็น

2.1 palmately netted venation มีเส้นใบใหญ่หลายเส้นที่มีขนาดเท่าๆ กัน แยกออกจาก

จุดเดียวกันตรงบริเวณฐานใบส่วนที่ต่อกับก้านใบ และมีเส้นใบย่อยแตกแขนงออกไปอีกมากมาย เช่น

มะละกอ ชงโค พุดตาน บอน และฟักทอง

2.2 pinnately netted venation มีเส้นใบใหญ่เป็นเส้นกลางใบ และมีเส้นใบเล็กแยก
แขนงออกจากเส้นใบใหญ่ไปทางด้านข้าง เช่น มะม่วง นนทรี มะขาม และชมพู่

รศ. ดร. ลิลลี่ กาวีต๊ะ