Page 99 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

93
เมล็ดและต้นกล้า

ชนิดของใบแท้

เมื่อพิจารณาตามจ านวนแผ่นใบที่ติดอยู่กับก้านใบ ใบแท้จ าแนกออกได้หลายอย่าง แบ่งออกได้
เป็น (ภาพที่ 5.10)

1). ใบเดี่ยว (simple leaf) หมายถึงใบที่มีแผ่นใบแผ่นเดียว ติดอยู่กับก้านใบหรือล าต้น ซึ่งใบ
อาจมีลักษณะแตกต่างกันไป เช่น ใบมะม่วง มะยม มะละกอ สาเก และลูกใต้ใบ เป็นต้น

2). ใบประกอบ (compound leaves) หมายถึงใบที่มีอยู่หลายใบที่ติดกับก้านใบหรือกิ่ง
เดียวกัน ใบเล็กๆ แต่ละใบของใบประกอบนี้เรียกว่า ใบย่อย (leaflet) ก้านของใบย่อยเรียกว่า petiolet

หรือ petiolule และแกนกลางของใบประกอบเรียกว่า rachis พืชที่มีใบประกอบ เช่น จามจุรี กุหลาบ
กระถิน และนนทรี เป็นต้น

leaf blade leaflet

petiolet

rachis

petiole
stipule stipule

ก) ใบเดี่ยว (simple leaf) ข) ใบประกอบ (compound leaves)

ภาพที่ 5.10 ชนิดของใบแท้ ก) ใบเดี่ยว และ (ข) ใบประกอบ

ใบของพืชบางชนิดอาจดูสับสน เช่น ใบเดี่ยวของพืชบางชนิดมีลักษณะคล้ายใบประกอบ

เนื่องจากการหยักเว้าของขอบใบที่หยิกเว้าคล้ายกับมีหลายใบอยู่บนก้านเดียวกัน ขอบใบที่เว้าเข้าหาจุด

เดียวกัน เรียกว่า palmately lobe เช่น ใบมะละกอ และมันส าปะหลัง หรือใบเดี่ยวที่ขอบใบเว้าเข้าหาเส้น
กลางใบทั้งสองข้าง เรียกว่า pinnately lobe เช่น ใบสาเก (ภาพที่ 5.11) ดังนั้นจึงต้องพิจารณาจาก

ลักษณะการเกิดใบและต าแหน่งของใบ ซึ่งถ้าเป็นใบประกอบแล้ว ส่วนของ petiolule ของใบย่อยจะไม่มี
stipule และตัวใบย่อยของใบประกอบทุกใบจะอยู่ในระนาบเดียวกัน ใบย่อยนี้จะเกิดและแก่พร้อมๆ กัน

รศ. ดร. ลิลลี่ กาวีต๊ะ