Page 161 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

152 บทที่ 7

ตัวอยางของวิธีทางกายภาพที่ใชศึกษาทางจลนพลศาสตร เพื่อติดตามความกาวหนาของ
ปฏิกิริยา ณ เวลาตางๆ เชน

1. การเปลี่ยนแปลงความดัน (pressure changes) ใชไดกับกรณีที่มีองคประกอบอยางนอย

หนึ่งชนิดที่มีสถานะแกสและมีการเปลี่ยนแปลงความดันเมื่อปฏิกิริยาดําเนินไป
จากกฎของแกสอุดมคติ p V = nRT (7.8)

หรือ p = CRT (7.9)

โดยที่ p = ความดันของแกส
V = ปริมาตรของระบบ

n = จํานวนโมล

C = ความเขมขนของสาร = n/V

R = คาคงที่ของแกส = 8.314 J K mol
-1
-1
T = อุณหภูมิสัมบูรณ (เคลวิน)

สมการ (7.9) แสดงใหเห็นวาความดันและความเขมขนแปรตามกันในเชิงเสนตรงคลายกับสมการ
(7.3) ดังนั้นการวัดความดันที่เวลาตางๆ จะสามารถติดตามความกาวหนาของปฏิกิริยาได

ตัวอยางเชน การสลายตัวของแกสไนโตรเจน (V) ออกไซด ดังปฏิกิริยาตอไปนี้

2 N O (g) ⎯ →⎯ 4 NO (g) + O (g)
2 5
2
2
โดยที่แตละโมลของสารตั้งตน (N O ) ที่สลายไป จะไดผลิตภัณฑที่เปนแกสรวม 5/2 โมล เมื่อ
2 5
จํานวนโมลของสารทั้งหมดที่เปนแกสเพิ่มขึ้น จะไดความดันของระบบเพิ่มขึ้น (เมื่อปริมาตรและ

อุณหภูมิคงที่) อยางไรก็ตามวิธีนี้มีขอเสียคือไมสามารถกําหนดคุณสมบัติเฉพาะของสารแตละชนิด
ไดเพราะความดันไดมาจากแกสทุกชนิด

2. สเปกโทรสโกป (spectroscopy) ใชในกรณีที่มีสารที่สามารถดูดกลืนแสงได จากการ

ใหแสงจากเครื่องสเปกโทรโฟโตมิเตอร (spectrophotometer) ตกกระทบสาร สารจะดูดกลืนแสง
(absorbed light) บางสวน และแสงที่เหลือมีสามสวนคือแสงที่ผาน (transmitted) แสงที่หักเห

(refracted) แสงที่กระเจิง (scattered) โดยที่ปริมาณของการดูดกลืนแสงขึ้นกับองคประกอบทางเคมี

ความหนาของสาร และความเขมขนของสารที่ดูดกลืน ตามกฎของเบียร-แลมเบอรก (Beer-
Lambert’s law) คือ

I = I exp(– ε b C) (7.10)
0