Page 182 -
P. 182
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
7-17
1. เร่งการสร้างระบบส่งน้้า ส้าหรับโครงการที่มีอยู่แล้วให้เสร็จสิ้น
ไปโดยด่วน รวมทั้งการสร้างคันคูน้้าด้วย โครงการที่เห็นได้ชัดว่าเร่งด่วน ได้แก่ โครงการอ่างเก็บน้้าใน
ภาคอีสาน นอกจากการส่งน้้าแล้ว จะต้องเร่งโครงการระบายน้้า และปราบที่ดิน ซึ่งเวลานี้เพิ่งเริ่มงานเท่านั้น
2. เพิ่มงบประมาณเพื่อการส่งน้้าและบ้ารุงรักษา ตลอดจน
งบประมาณ เพื่อพัฒนาแหล่งน้้าขนาดเล็ก รวมทั้งแหล่งน้้าบาดาล กรมชลประทานควรมีบทบาทส้าคัญในเรื่องนี้
และมีโครงการเฉพาะเรื่องนี้ด้วย
(ค) ก้าหนดหลักเกณฑ์ในการเริ่มโครงการใหม่ให้แน่นอน ในขณะที่
รัฐบาลก้าลังเน้นหนักการสร้างโครงการที่ท้าอยู่แล้วให้เสร็จสมบูรณ์ อาจมีความจ้าเป็นที่จะต้องริเริ่มโครงการ
ใหม่บ้างเป็นบางโครงการในเมื่อฐานะการเงินอ้านวยให้ มิฉะนั้นแล้วจะเกิดการขาดดุลขึ้น เนื่องด้วยการ
ก่อสร้างตามโครงการใหม่ต้องใช้เวลากว่าจะเกิดผล กล่าวคือ ในบางท้องที่ได้รับการชลประทานสมบูรณ์ แต่
ในบางแห่งราษฎรไม่ได้รับความช่วยเหลือ การเพิ่มผลผลิตมิอาจท้าได้ หลักเกณฑ์ดังกล่าว ได้แก่
1) เป็นเขตที่มีความแห้งแล้ง ขาดการชลประทานแต่มีแหล่งน้้า
ซึ่งพร้อมจะพัฒนาได้ทันที มีเนื้อที่เพาะปลูกและจ้านวนเกษตรกรมาก กับทั้งได้มีการส้ารวจที่แน่นอนเชื่อถือ
ได้ว่าจะให้ประโยชน์ทางเศรษฐกิจคุ้มค่า หรือโครงการที่พิสูจน์แล้วว่ามีความส้าคัญอย่างยิ่งต่อความมั่นคง
ของชาติ ซึ่งจ้าเป็นที่จะต้องด้าเนินการถึงแม้ว่าประโยชน์ในทางเศรษฐกิจอาจต่้ากว่าที่ควร
2) เงินลงทุนไม่เกินความสามารถของประเทศ ในกรณีที่อาจ
ต้องกู้เงินจากภายนอก แหล่งให้กู้ต้องเป็นที่เชื่อถือได้ และยืนยันว่าเห็นด้วยที่จะเริ่มโครงการดังกล่าว
(ง) การจัดการและการใช้น้้า ถึงแม้ว่าชลประทานในประเทศไทยจะได้
ด้าเนินการมาแล้วหลายปี แต่เกษตรกรไทยที่เข้าใจหลักการจัดการ และการใช้น้้ายังมีน้อย แม้แต่ใน
ภาคเหนือซึ่งดีกว่าภาคอื่น ก็ยังปรากฏว่าการใช้น้้ายังไม่เป็นไปโดยประหยัด ท้าให้สูญเสียน้้าไปโดยไม่ควรเป็น
อันมาก นอกจากนั้น หลักการใช้น้้าจะมีผลสมบูรณ์ได้ก็ต่อเมื่อมีการส่งน้้าถึงไร่นา โดยเกษตรกรจัดท้าคันนา
คูน้้า หรือเหมืองไส้ไก่ให้ทั่วในพื้นที่ของตน ซึ่งปรากฏว่าราษฎรส่วนมากยังไม่เข้าใจความจ้าเป็นในเรื่องนี้
กลับคิดไปว่าเป็นหน้าที่ของกรมชลประทานจะต้องส่งน้้าให้ถึงตัว สถาบันเกษตรกรที่มีอยู่แล้ว เช่น สหกรณ์
ที่ดิน และสมาคมชลประทานราษฎร์ ยังมิอาจช่วยให้เกษตรกรเข้าใจเรื่องนี้อย่างแท้จริง จึงควรเร่งรัดจัดให้
สถาบันเกษตรกรที่มีอยู่แล้ว ให้เข้าใจในหลักการเกษตรโดยใช้น้้าชลประทาน (Irrigation Agronomy)
ในเขตที่มีการชลประทานแล้ว
โครงการชลประทานที่ส้าคัญ
โครงการพัฒนาการชลประทาน ประกอบด้วยโครงการที่สืบเนื่องมาจากแผนพัฒนาฯ
ฉบับที่ 2 เป็นส่วนใหญ่ และมีบางโครงการที่ริเริ่มใหม่ในระยะของแผนฉบับนี้
งานต่อเนื่อง
1. เขื่อนวชิราลงกรณ์ และระบบการส่งน้้า เป็นโครงการที่ส้าคัญในภาค
ตะวันตกเริ่มด้าเนินงานระยะแรกตั้งแต่ปี พ.ศ. 2507 เป็นการก่อสร้างเขื่อนทดน้้า พร้อมกับระบบส่งน้้าเพื่อ
