Page 8 -
P. 8
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ด้วยการแน่ใจว่าสัตว์ได้รับการจัดการในสภาพที่หลีกเลี่ยงต่อการทุกข์
ทรมานทางจิตใจ เช่นการขนส่ง การจัดการชำแหละ เป็นต้น
ในทางปฏิบัติตามหลักสวัสดิภาพสัตว์ดังกล่าว การจัดการเลี้ยงดูให้สัตว์
มีสุขภาพดีเป็นหัวใจสำคัญ หรือ Good animal husbandry practices ได้แก่
การให้อาหารที่มีคุณภาพและปริมาณที่เพียงพอต่อสัตว์ การจัดสภาพแวดล้อม
ที่อยู่อาศัยที่สะอาด โปร่งโล่ง แห้ง สบาย การเลี้ยงปล่อยให้สัตว์ได้แสดงพฤติกรรม
ธรรมชาติสัตว์ได้ออกกำลัง ไม่กักขัง ไม่เลี้ยงหนาแน่น หรือเลี้ยงขังเดี่ยว เมื่อเจ็บ
ป่วยต้องรักษา เป็นต้น ซึ่งแปลวิธีการปฏิบัติง่ายๆ ด้วยหลัก 5 อ. ได้แก่ อาหารดี
อากาศดี อนามัยดี ออกกำลังดี และอารมณ์ดี รวมถึงสวัสดิภาพสัตว์ในการขนส่ง
และการฆ่าเป็นต้น
“ความเครียด” เป็นผลจากการจัดการเลี้ยงสัตว์ไม่ดี จะส่งผลทั้งทาง
ร่างกายและจิตใจของสัตว์ จากหลักฐานทางวิทยาศาสตร์เป็นที่ทราบกันดีว่า
ความเครียด ทำให้ภูมิคุ้มกันโรคลดลง เป็นความซับซ้อนของระบบในร่างกายของ
ระบบประสาทและอวัยวะผลิตฮอร์โมน เมื่อเกิดความเครียดระบบประสาทจะส่ง
สัญญาณให้ต่อมใต้สมอง (hypothalamic-pituitary-adrenal cortex axis(HPA-
axis) และต่อมหมวกไต (symphathetic-adenal-medullar axis) ทำให้ adrenal
gland หลั่งฮอร์โมนที่ไปกดการสร้างภูมิคุ้มกันโรค (Plotnikoff และคณะ, 1991)
ดังนั้นหากสัตว์เกิดความเครียดจะทำให้ภูมิต้านทานโรคลดลง และทำให้เกิดการ
สูญเสียทางเศรษฐกิจ เช่นสัตว์น้ำหนักลด ให้ผลผลิตลดลง คุณภาพสัตว์ลดลง และ
มีค่ารักษาพยาบาลเพิ่มขึ้น
การทำให้สัตว์มีสุขภาพดีไม่เพียงเพื่อสวัสดิภาพสัตว์เท่านั้น แต่เพื่อ
ไม่ต้องใช้ยาปฏิชีวนะและยาถ่ายพยาธิในการเลี้ยงสัตว์ เพราะการใช้ยา และสารเคมี
ทำให้มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ความหลากหลายทางชีวภาพและสุขภาพของคน
การใช้ยาปฏิชีวนะหรือยาถ่ายพยาธิทำให้ถูกขับถ่ายออกมากับมูลไปกระทบต่อระบบ
นิเวศเกษตร คือทำให้จุลชีพในธรรมชาติพัฒนาตัวเองให้ดื้อยา( Waller,1997:
Sangster, 1999) และประการสำคัญทำให้ยาตกค้างในผลผลิตที่มนุษย์บริโภค มีผล
ให้คนดื้อต่อยารักษาโรค ดังนั้นผลิตผลเกษตรอินทรีย์จึงเป็นการสร้างความ
6 การเลี้ยงไก่ไข่อินทรีย์แบบปล่อย
