Page 55 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

2.2.7 ท้อง ช่วงท้องใหญ่ ลำตัวยาว
มีความกว้าง เมื่อมองด้านหลัง ท้องไม่หย่อนมาก
ควายให้ลูกดี ต้องท้องสำเภา หมายถึงท้องมี

ลักษณะคล้ายท้องเรือสำเภา หรือคล้ายพุงปลากด
ก็พอใช้ได้ (ล้วน, 2553)
2.2.8 ก้น แม่พันธุ์ที่ให้ลูกดีต้องท้าย
ลาดพอดี (สะโพกลาดเอียง) กระดูกเชิงกรานกว้าง

ส่วนควายท้ายเต่า (ก้นโค้งเข้าไม่ลาดลง) บวกกับ
การที่มีเชิงกรานแคบ จะให้ลูกยาก และควายที่เหง้าหาง
ไม่เต็มเบ้า เรียกควายดากโบก (กลุ่มอีสาน) เวลาคลอด
ลูกแล้วจะผอม

2.2.9 ขา และเล็บ (กีบ) แม่พันธุ์ดี จะขา
เล็ก หนังบางข้อขาไม่โต แตกต่างจากควายพ่อพันธุ์
ส่วนกีบจะเหมือนควายงามตามอุดมคติ
2.2.10 หาง เหง้าหางใหญ่ หางยาวเลย

น่อง ฟอยหาง (ขนหาง) งอเข้าข้างใน จะเลี้ยงลูกดี ถ้า
งอออกจากตัว จะไม่ชอบอยู่กับฝูง เวลาเลี้ยงตาม
แนวป่าจะชอบหาย ทำให้เจ้าของหรือผู้เลี้ยงต้องเสีย
เวลาตามหาบ่อย (จำปา, 2553) และขนหางต้องไม่เป็น

สีขาว

ใบจาน

2.2.11 อวัยวะเพศเมีย สัณฐานอวัยวะเพศ
เหมือนกับควายงาม และมีข้อสังเกตจากภูมิปัญญาในภาค

ต่างๆ ดังนี้
ก. ถ้ามีสัณฐานใหญ่มาก เหมือนใบจาน (ต้น
จาน) ถึงแม้จะผสมติดง่าย แต่เมื่อคลอดลูกแล้วมักจะ
มดลูกทะลัก รักษาแผลยาก(กลุ่มภูมิปัญญาภาคอีสาน)

การคัดเลือกควายไทย ภูมิปัญญา 45 การคัดเลือกควายไทย