Page 42 -

ิ
์
ื
ิ
ั
ุ
ิ
ิ
โครงการพัฒนาหนังสออเล็กทรอนกสเฉลมพระเกียรต สมเด็จพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกุมาร ี
16

โตเถียงดวยเหตุผล การตีความของความหมาย การปลดปลอยใหเปนอิสระจากการมีเหตุผล และการ
แสดงตัวตน หรือการสรางคุณคา (Lyotard, 1984, p. xxiii)

ื
ความไมนาเชื่อถอของเรื่องเลาขนาดใหญ (Metanarratives) ความสงสัยนี้ไมตองสงสัยในผล

ที่เกิดขึ้นจากความกาวหนาของวิทยาศาสตร แตความกาวหนานั้นเปนเพียงขอสันนิษฐาน ในความ
ลาสมัยของเรื่องเลาขนาดใหญ ในระบบของกฎเกณฑทถูกตองตามเหตุผล ไมวาหลักปรัชญา

ี่

วิทยาศาสตรและการศกษาที่ไดสรางวาทกรรมไวกบคำตอบแบบสำเร็จรูป เรากำลังอยูในโลกท ี่
ั
ึ
เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ดังนั้นความรูจึงมีลักษณะอยางดีที่สุด คือเปนความรูแบบชั่วคราวที่ตอง
็
ปรับเปลี่ยนอยูเสมอ แมแตในวิทยาศาสตรธรรมชาติเอง ความรูในยุคหลังๆ กไดแสดงหลักฐานใหเห็น
ี่
ชัดเจนวาความคิดแบบนิวตันไมใชสิ่งทถูกตองอีกตอไป ลีโยตารดเรียกรองใหตั้งคำถามกบการปฏิเสธ
ั
ในเรื่องเลาขนาดใหญ ยุคสมัยใหมที่ผูกขาดการใชเหตุผลและความรูทางวิทยาศาสตร วาเปนการ

ั้
เขาถึงความจริงในแบบเดียว อีกทงปญหาเรื่องความล้ำเลิศ (sublime) ที่ไมสามารถเขาถึงความรูสึก
แบบปจเจกได ซึ่งถอเปนเรื่องฉันทานุมัติที่ไปปดกั้นการแสดงออก และความรูสึกที่แทจริงของผูคนใน
ื

สังคม รวมถึงเรื่องการตัดสินในคุณคาพื้นฐานของชีวิตมนุษยคือ คณคาทางสุนทรียะ โดยนำเสนอวา

ุ
การใชประสบการณแบบปจเจกที่ไปสรางความสัมพันธกับการใหความหมาย และคุณคาของมนุษย

ภาพที 1.12 การรื้อถอนอาคาร Pruitt-Igoe ที่เมืองเซนตหลุยส
่
หมายเหตุ. จาก greyscape.com/modernism-was-framed-the-truth-about-pruitt-igoe/


แนวความคิดแบบหลังสมัยใหมไดกอตัวขึ้น โดยเริ่มปรากฏครั้งแรกในสาขาศิลปะและ
วรรณคดีวิจารณ กอนที่จะแพรเขาสูสาขาวิชาปรัชญา และสังคมศาสตรในที่สุด อยางไรก็ดี แนวคิด

แบบหลังสมัยใหมในแนวสังคมศาสตรนั้น มิไดมีความสอดคลองเปนหนึ่งเดียวกัน แตอยางใด ทวากลับ
เปนแนวคิดที่หลากหลาย (จันทนี, 2544, น. 8 – 9) เหตุการณหนึ่งที่ทำใหเกิดความเปลี่ยนแปลงใน


ความคิดแบบสมัยใหมที่เปนรูปธรรม อันเนื่องมาจากเกดความไมสัมพันธสอดคลองกับวิถีชีวิตผูคนใน
ิ