Page 41 -

ิ
ิ
ั
์
ื
ิ
ิ
โครงการพัฒนาหนังสออเล็กทรอนกสเฉลมพระเกียรต สมเด็จพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกุมาร ี
ุ
15

ศิลปะรวมสมัยเขาสูยุคสมยของแนวคดแบบหลังสมยใหม (Postmodernism) เปนชวงเวลาท ี่

ั
ั

ิ

แสดงถึงการยอมรับในความหลากหลายทางความคิด ไมตองการทฤษฎีหรือหลักคิดตายตัว เนื่องจาก
ความเปลียนแปลงของโลกแหงความจริง และความจริงในโลกศิลปะคือ การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอยู 
่
ตลอดเวลา นับจากศิลปนกลุมดาดา (Dada) ที่ไดสั่นคลอนเรื่องเลาขนาดใหญในโลกศิลปะ โดยกาว

ขามกฎเกณฑทางความงาม และสุนทรียศาสตรในแบบจารีตที่ไมปรับตัวไปกับการเปลี่ยนแปลงของ
ยุคสมัย แนวคิดทางศิลปะแบบดาดาที่ปฏิเสธเหตุผลและความหมายแบบคงท ยังมีอทธิพลสงตอมาถง ึ
ี่
ิ
ศิลปะยุคหลังสงคราม กับคณคาในศิลปะแบบหลังสมัยใหม ที่ใหความสำคัญกับเรื่องเล็กๆ วลีเล็กๆ
ุ

การเปดพื้นที่ใหมในการแสดงออก มีความเปนทองถิ่น เปนเหมือนเรื่องเลาขนาดเล็กในความรูสึกท ี่
ี่
เปนปจเจกแตสามารถไปเปดเผยความงามทใหความหมาย และคุณคาทแตกตางกันบนพื้นฐานของ
ี่
ความเปนมนุษยที่หลากหลาย

แนวคิดแบบหลังสมัยใหมกับงานศิลปะรวมสมัย

แนวคิดทางปรัชญาที่พูดถึงการเปลี่ยนแปลงมีมาตั้งแตยุคปรัชญาโบราณ อยางมุมมองของ



นักปรัชญากรีกโบราณกอนคริสตศกราชอยาง เฮราคลิตุส (Heraclitus) ที่กลาววา “ไมมีใครกาวลงไป
ั
ในแมน้ำสายเดิมไดถึงสองครั้ง เพราะแมน้ำมันไหลไปเรื่อยๆ และธารน้ำสายอื่นๆ ก็ยังคงไหลไป” และ
“ดวงอาทิตยยังเปนดวงใหมของทุกๆ วัน” เปนการสะทอนมุมมองเรื่องการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นใน

ทุกสรรพสิ่ง ซึ่งไมตางไปจากแนวคิดในหลักปรัชญาอินเดียทีเชื่อเรื่องการเกิดขึ้น ตั้งอยูและดับไปตาม
่
กฏธรรมชาติ อีกทั้งหลักคำสอนเรื่องอนิจจัง ความไมเที่ยงในพุทธปรัชญา รวมถึงลัทธิเตาที่เชื่อเรื่อง

พลังความเปลี่ยนแปลงในธรรมชาติและจักรวาล ซึ่งแนวคิดดังที่กลาวมาลวนเปนมุมมองที่มนุษยใช

มองโลกและสรรพสิงวา ไมมีสิ่งใดดำรงอยูโดยปราศจากการเปลี่ยนแปลง
่

ิ
แนวคดแบบหลังสมยใหม (Postmodernism) ที่มองเห็นการเปลี่ยนแปลงของยุคสมัยและ
ั
ขอบกพรองของแนวคดแบบสมยใหมทีตองการออกจากขอจำกัดแบบเดิมๆ รวมถึงการตั้งคำถามกับ


่
ั
ิ

ความไมชอบธรรมของยุคสมยใหม ทำใหสงผลกับวิธีคิดและกระบวนการทางปรัชญา อีกทั้งการ
ั


ิ
แสดงออกทางศลปะของแนวคิดหลังสมัยใหม นักปรัชญาอยาง ฌ็อง – ฟร็องซัวส ลีโยตารด (Jean –


Francois Lyotard, ค.ศ. 1924 – 1998) ไดใหนิยามความเปนหลังสมัยใหมไดอยางชัดเจนในหนังสือ
The Postmodern Condition: A Report on Knowledge ไดอธิบายเงื่อนไขของความเปน
หลังสมยใหม (Postmodern) โดยเริ่มจากการตัดสินทางวิทยาศาสตร การใชหลักเหตุผลที่สืบทอดกัน

ั
มาในยุคสมัยใหม กฎเกณฑทางวิทยาศาสตร งานวรรณกรรม และศิลปะ ควรไดรับการพฒนาและปรับ
ั
ใหเขากับบริบท เนื่องจากการสั่งสมของปญหาในเรื่องเลา (Narratives) ลีโยตารดยังอธิบายวา ความ
เปนสมัยใหมไดกำหนดใหวิทยาศาสตรมีความชอบธรรมในตัวเอง ดวยการอางถึงวาทกรรมขนาดใหญ
ที่เปนการสรางแรงจูงใจอยางชัดเจนใหกับเรื่องเลาขนาดใหญ (Meta Narratives) อยางเชน วิธีการ