Page 74 -

ั
ิ
ิ
ุ
์
ิ
ิ
ื
โครงการพัฒนาหนังสออเล็กทรอนกสเฉลมพระเกียรต สมเด็จพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกุมาร ี
71

เอ็นยึดข้อเข่า (Knee ligaments)
ส่วนประกอบของเนื้อเยื่อเอ็นยึดข้อเข่า ประกอบไปด้วย

1. เซลล์ fibroblast มีลักษณะเรียวยาว ทำหน้าที่สร้างส่วนประกอบของ extracellular
matrix เช่น collagen

2. extracellular matrix ประกอบไปด้วย

2.1 น้ำ 65 – 70 เปอร์เซ็นต์
2.2 proteoglycan, glycosaminoglycan, glycoprotein

2.3 ใย collagen โดยมี collagen ชนิด I ในปริมาณมากที่สุด 70 – 80 เปอร์เซ็นต์

collagen ชนิด III ปริมาณ 8 เปอร์เซ็นต์ และ collagen ชนิด V ปริมาณ 12 เปอร์เซ็นต์
ของน้ำหนักแห้ง แต่มี collagen ชนิด II, IX, X , XI, XII จำนวนน้อย collagen เรียงขนาน

กันตามความยาว (ภาพที่ 1) มีลักษณะเป็นคลื่นหรือพันกันเป็นเกลียวเหมือนคลื่น โดยมีใย
collagen ที่สั้นกว่า มาพันตามขวางเพื่อยึดให้ collagen ที่เรียงตัวตามยาวอยู่ด้วยกันเป็น

กลุ่มไม่แยกจากกัน

2.4 microfibril ได้แก่ ใย elastin มีประมาณ 0.2 – 10 เปอร์เซ็นต์ ของน้ำหนักแห้ง ยึด
ระหว่างมัด collagen (ภาพที่ 1-2) ช่วยให้ ligament มีความยืดหยุ่น (reversible

elasticity) นอกจากนี้ยังมีใยของ oxytalan ที่มีขนาดเล็กกว่าและมีจำนานมากกว่า elastin
อยู่ที่ผิวของ ligament โดยเรียงตัวเฉียงๆ หรือตั้งฉากกับใย collagen ส่วนใย oxytalan ที่

อยู่ในเนื้อ ligament นั้น จะมีขนาดใหญ่ขึ้นเรียงตัวขนานกับใย collagen แต่มีจำนวนน้อย

กว่าที่อยู่บริเวณผิวของ ligament ใยของ oxytalan มีความแข็งแรงมากกว่าและต้านทาน
แรงดึงตามยาวได้มากกว่าใย elastin จากการศึกษาในวัวและม้า พบว่า การเรียงตัวของใย

elastin ใน ligament จะเริ่มเกิดขึ้นในช่วงสุดท้ายของการตั้งครรภ์ ในขณะที่การเรียงตัว

ของใย elastin ใน ligament ของหนู ไก่ กระต่าย จะเริ่มขึ้นหลังคลอด จนกระทั่งการ
เจริญเติบโตของ ligament สมบูรณ์ จึงหยุดสร้าง elastin หลังจากนั้นจะไม่มีการสร้าง

elastin เพิ่มขึ้นอีกตลอดช่วงอายุขัยและใย elastin มีการเสื่อมสภาพตามอายุที่มากขึ้น ใย
elastin มีคุณสมบัติยืดหยุ่นและทนแรงดึงได้ดี จะยาวขึ้นเมื่อถูกดึงและหดกลับเท่าความยาว

เดิม เมื่อไม่มีแรงมาดึง ทั้งนี้ปริมาณ elastin ใน ligament และเอ็น ในส่วนต่างๆของร่างกาย

ไม่เท่ากัน อาทิ ใย elastin มีอยู่ใน ACL มากกว่าที่ เอ็น หรือ ligament อื่นของข้อเข่า

Clinical Biomechanics of Knee ผศ.ดร.สิริพร ศศิมณฑลกุล