Page 6 -

ิ
์
ิ
ิ
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ื
4

ู
วัตถุที่ห้ามเติมในอาหารสัตว์ ได้แก่ กลุ่มเบต้าอะโกนิสท์ กลุ่มไนโตรฟแรนส์ กลุ่มไนโตรอิมิคา
ิ
โซล คลอแรมฟีนิคอล อะโวพาร์ซิน อาร์บาดอกซ์ โอลาควนดอกซ์ ไดเอทิลสติลเบสโทรล เมลามีนหรือ
สารในกลุ่มเมลามีน เช่น กรดซัยยานูริก แอมมีไลด์และแอมมีลีน เป็นต้น
คุณภาพของอาหารสัตว์ถูกควบคุมด้วยระบบจุดควบคุมวิกฤติที่ต้องควบคุม (Hazard analysis

and critical control point, HACCP) และ ISO มาตรฐานของผู้ผลิต มาตรฐานของผู้ซื้อและบริการ

เช่น มาตรฐานการผลิตสากล (Assured chicken production) เป็นต้น
คุณลักษณะของอาหารสัตว์ที่ดีเมื่อน าไปเลี้ยงสัตว์ ได้แก่ สัตว์มีสุขภาพดี มีอัตราการสูญเสียต่ า-

ต่ ามาก มีการเจริญเติบโตและประสิทธิภาพการใช้อาหารที่ดี สัตว์ให้ผลผลิตดี คุณภาพซากและผลผลิตดี

เป็นไปตามความต้องการของผู้ซื้อ มีราคาเหมาะสมกับคุณภาพ ให้ค่าตอบแทนต่อหน่วยลงทุนสูง
(Return of investment, ROI) ขึ้นอยู่กับราคาตลาดของผลผลิตในขณะนั้น ราคาอาหารสัตว์

ประสิทธิภาพของอาหาร เช่น ในสุกร ไก่เนื้อและเป็ดเนื้อ จะค านึงถึงอัตราการเจริญเติบโต (Average

daily gain, ADG) ในสุกรพันธุ์ จะค านึงถึงน้ าหนักเมื่อหย่านม (Weaning weight) ในไก่ไข่และเป็ดไข่
จะค านึงถึง น้ าหนักไข่ (Egg weight) และคุณภาพไข่ (Egg quality)

่
นอกจากคุณลักษณะของอาหารสัตว์ที่ดีแล้ว ยังพบอีกวาสัตว์แต่ละชนิดจะมีจ านวนปุ่มรับรสที่
แตกต่างกันออกไปอีกด้วย ดังแสดงในตารางที่ 1-1 สัตว์ปีกจะรู้สึกได้เร็วต่อขนาดชิ้นอาหาร รูปร่างของ

อาหารและสีของอาหาร โดยส่วนใหญ่แล้วสัตว์ปีกจะชอบอาหารที่มีสีสว่างและรูปร่างของอาหารที่มี
ขนาดใหญ่

ตารางที่ 1-1 จ านวนปุ่มรับรสของสัตว์แต่ละชนิด

ชนิดของสัตว์ จ านวนปุ่มรับรส (ปุ่ม)
สัตว์ปีก 300

นกแก้ว 900

มนุษย์ 9,000
แกะ 10,000

สุกร 15,000

ม้า 35,000
ปลาดุก 100,000

ที่มา: Kleyn (2014)

้
อาหารสัตว์ไดจากการผสมวัตถุดิบอาหารสัตว์หลายชนิดเข้าด้วยกัน รวมถึงหญ้าและหญ้าตาก
แห้ง (Hay) ซึ่งเมื่อสัตวกินเข้าไปแล้วจะสามารถถูกย่อย ดูดซึมและน าไปใช้ประโยชน์ในที่สุด โดย
์
ส่วนประกอบของอาหารสัตว์เหล่านี้ ส่วนที่สัตว์น าไปใช้ประโยชน์ได้นั้น เรียกว่า “สารอาหารหรือโภชนะ

(Nutrients)”

บทที่ 1 บทบาทและความส าคัญของอาหารสัตว์ต่อการผลิตปศุสัตว์