Page 27 -

์
ิ
ื
ิ
ิ
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
12

นายกรัฐมนตรีว่าด้วยการจัดให้มีโฉนดชุมชน พ.ศ. 2553 และในรัฐบาลสมัยนางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร เป็น
นายกรัฐมนตรี ได้ออกระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการจัดให้มีโฉนดชุมชน (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2555

ระเบียบดังกล่าวได้มีการจัดตั้งคณะกรรมการประสานงานเพอจัดให้มีโฉนดชุมชน (ปจช.) โดยมีรัฐมนตรีประจำ
ื่
สำนักนายกรัฐมนตรีซึ่งนายกรัฐมนตรีมอบหมายเป็นประธาน มีอำนาจหน้าที่เสนอนโยบาย แผนงาน และ
งบประมาณในการดำเนินงานโฉนดชุมชนต่อคณะรัฐมนตรี กำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการในดำเนินงานโฉนด

ชุมชนตามระเบียบ ส่งเสริมและสนับสนุนให้ชุมชนมีความพร้อมในการดำนเนินงานโฉนดชุมชน ตรวจสอบและ

พิจารณาความเหมาะสมของชุมชนที่อาจได้รับอนุญาต ติดตามการดำเนินงาน เป็นต้น
นโยบายการจัดให้มีโฉนดชุมชน ตามระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการจัดให้มีโฉนดชุมชน พ.ศ.

2553 มีสาระสำคัญ ดังนี้

1) ความหมายของโฉนดชุมชน

“โฉนดชุมชน” มาจากฐานแนวคิดเรื่องสิทธิชุมชนซึ่งถูกพัฒนาขึ้นมาในสังคมไทยมากว่า 50 ปี จาก
การศึกษาเรื่องระบบสิทธิในที่ดินของชุมชนที่เหมาะสม มีข้อเสนอว่าการให้สิทธิชุมชนในการจัดการที่ดินเป็น

ทางออกหนึ่งในการแก้ไขปัญหาสิทธิในที่ดิน ซึ่งจะต้องกำหนดขอบเขตพื้นที่ องค์ประกอบหรือผู้แทนชุมชน
เงื่อนไขการใช้พื้นที่ไว้อย่างชัดเจน ส่วนกระบวนการในการบริหารจัดการในการใช้ประโยชน์ที่ดินสมควรให้

ชุมชนจัดการกันเองให้สอดคล้องกับสภาพสังคม วิถีชีวิต วัฒนธรรมและสิ่งแวดล้อม โดยไม่จำเป็นต้องมีรูปแบบ

12
เดียวกันทั่วประเทศ
คําว่า “โฉนดชุมชน” เป็นถ้อยคําที่มีการกำหนดความหมายไว้เป็นการเฉพาะในระเบียบสำนัก

นายกรัฐมนตรีว่าด้วยการจัดให้มีโฉนดชุมชน พ.ศ. 2553 และประกาศคณะกรรมการประสานงานเพื่อจัดให้มี

โฉนดชุมชน ว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการในการดําเนินงานโฉนดชุมชน พ.ศ. 2553 ซึ่งมีความหมายเหมือนกัน
ว่า “โฉนดชุมชน” หมายความว่า หนังสืออนุญาตให้ชุมชนร่วมกันบริหารจัดการ การครอบครอง และใช้

ประโยชน์ในที่ดินของรัฐเพื่อสร้างความมั่นคงในการอยู่อาศัยและการใช้ประโยชน์ในที่ดินชุมชน ซึ่งชุมชนมี
หน้าที่ต้องดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมตลอดจนปฏิบัติตามเงื่อนไขทกำหนดไว้โดยกฎหมาย
ี่
อนึ่งในชั้นการตรวจพิจารณาร่างระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการจัดให้มีโฉนดชุมชน พ.ศ. ....

คณะกรรมการกฤษฎีกา (คณะที่ 7) ได้มีข้อสังเกตเกี่ยวกับคําว่า “โฉนดชุมชน” ว่า “การที่ร่างระเบียบสำนัก
นายกรัฐมนตรีว่าด้วยการจัดให้มีโฉนดชุมชน พ.ศ. .... ใช้คําว่า “โฉนดชุมชน” จะต้องเข้าใจว่า คําว่า “โฉนด”

ตามร่างระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีฉบับนี้มีความหมายที่แตกต่างไปจากกฎหมาย (ประมวลกฎหมายที่ดิน)
และความหมายตามพจนานุกรรมซึ่งหมายถึงหนังสือสำคัญของทางราชการแสดงกรรมสิทธิ์ที่ดิน โดยโฉนด

12 อิทธิพล (2550) หน้า 192.