Page 22 -

์
ิ
ิ
ิ
ื
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
7

2.1) วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูลเชิงคุณภาพ
การวิจัยเชิงคุณภาพ ให้ความสำคัญกับการเก็บรวบรวมข้อมูลที่ไม่ใช่ตัวเลขเชิงปริมาณ แต่เป็นข้อมูล

เกี่ยวกับคุณลักษณะ รายละเอียดของปรากฎการณ์ที่เกิดขึ้น รวมถึงกระบวนการเกิดปรากฏการณ์และความ

คิดเห็นต่าง ๆ โดยในการศึกษานี้ ใช้วิธีการเก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview
Research) และการสนทนากลุ่ม (Focus Group Research) เป็นหลัก ประกอบกับการพูดคุยอย่างไม่เป็น

ทางการและการสังเกต (Observation)

(1) การสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview Research)
การสัมภาษณ์เชิงลึก ใช้วิธีการสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง (Semi-Structured Interview) โดยผู้วิจัย

จะกำหนดแนวคำถามที่ใช้ในการสัมภาษณ์เฉพาะในประเด็นหลัก ๆ และในการสัมภาษณ์จริง อาจมีการ
ปรับเปลี่ยน เพิ่มเติม หรือลดคำถามในประเด็นปลีกย่อยได้ตามความเหมาะสมตามบริบท ซึ่งจะทำให้การ

สัมภาษณ์มีความยืดหยุ่น แต่ยังอยู่ภายใต้กรอบคำถามหลักซึ่งสามารถนำมาวิเคราะห์เปรียบเทียบร่วมกันได้

สำหรับการสัมภาษณ์เชิงลึก จะใช้กับเกษตรกรในพื้นที่เป้าหมายที่เลือกจำนวน 2 พื้นที่ รวมถึง
เจ้าหน้าที่รัฐส่วนกลาง เจ้าหน้าที่รัฐส่วนภูมิภาค และเจ้าพนักงานท้องถิ่นในพื้นที่เป้าหมาย

(2) การสนทนากลุ่ม (Focus Group Research)
การสนทนากลุ่ม เป็นการเก็บรวบรวมข้อมูลจากการนั่งสนทนาของกลุ่มผู้ให้ข้อมูลเป็นกลุ่ม โดย

พิจารณากลุ่มเป้าหมายบนพื้นฐานของการเป็นกลุ่มที่สามารถเป็นตัวแทนในการตอบคำถามการวิจัยได้

สำหรับการสนทนากลุ่ม จะใช้กับเกษตรกรในพื้นที่เป้าหมายที่เลือก จำนวน 2 พื้นที่
2.2) แนวคิดที่นำมาประยุกต์ใช้ในกำหนดกรอบการเก็บรวบรวมข้อมูล

ด้วยการศึกษานี้ มุ่งหมายที่จะทบทวนหลักเกณฑ์การจัดที่ดินเพื่อเกษตรกรรมให้ชุมชน ในเขตป่า

สงวนแห่งชาติ ซึ่งการจัดที่ดินในพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติซึ่งดำเนินงานตามนโยบายการจัดที่ดินทำกินให้ชุมชนได้
ดำเนินการมาในระยะหนึ่งแล้ว ดังนั้น ส่วนหนึ่งจึงเป็นการประเมินว่าหลักเกณฑ์ที่ใช้อยู่บรรลุผลตาม

วัตถุประสงค์ของโครงการหรือนโยบายการจัดที่ดินทำกินให้ชุมชนหรือไม่ ในการศึกษานี้ จึงได้นำแนวคิดการ
วิจัยเชิงประเมินผล (Evaluation Research) มาปรับใช้ เพื่อที่จะเปรียบเทียบระหว่างการวางโครงการหรือ

นโยบายกับการกระทำเพื่อให้ทราบว่าการปฏิบัติงานตามโครงการหรือนโยบายดังกล่าวนี้บรรลุผลหรือไม่

เพียงใด หรือมีความเบี่ยงเบนไปจากสิ่งที่วางแผนไว้หรือไม่ ถ้าเบี่ยงเบนมากจะได้หาวิธีปรับปรุงแก้ไขเพื่อให้
การปฏิบัติจริงนั้นเป็นไปในทิศทางเดียวกัน

2.3) พื้นที่เป้าหมาย
ตามโจทย์วิจัยของการศึกษานี้ จะทำการศึกษาทบทวนหลักเกณฑ์การจัดที่ดินเพื่อเกษตรกรรมให้

ชุมชน ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ เนื่องจากที่ป่าสงวนแห่งชาติเป็นประเภทที่ดินที่มีความสำคัญซึ่งมีเนื้อที่

เป้าหมายในการจัดที่ดินทำกินให้ชุมชนที่สุด อย่างไรก็ตาม เนื่องจากเงื่อนไขด้านทรัพยากรและเวลาที่มีอยู่ จึง
มีความจำเป็นที่จะต้องศึกษาแบบเจาะลึกโดยเลือกพื้นที่ที่เป็นตัวแทนของชุมชนที่ใช้ที่ดินเพื่อทำการ

ื้
เกษตรกรรม โดยเลือกพื้นที่สามารถเป็นตัวแทนของชุมชนที่ทำการเกษตรกรรมได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง พนที่ที่มี