Page 19 -
P. 19
ิ
ื
ิ
ิ
์
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
4
5
คู่มือ การจัดที่ดินทำกินให้ชุมชน ภายใต้คณะกรรมการนโยบายที่ดินแห่งชาติ (คทช.) ฉบับปรับปรุงครั้งที่ 4
จึงมีประเด็นปัญหาว่า แม้นโยบายการจัดที่ดินทำกินให้ชุมชนอาจสามารถแก้ไขปัญหาให้ประชาชนที่ได้รับการ
จัดที่ดินให้มีสิทธิอยู่อาศัยและใช้ประโยชน์ในที่ดินได้โดยชอบด้วยกฎหมายได้ แต่เนื่องจากหลักเกณฑ์ที่ วิธีการ
และเงื่อนไขในการจัดที่ดินและการใช้ประโยชน์ที่ดินยังคงเป็นไปตามกฎหมายและข้อกำหนดเดิมของ
หน่วยงานเจ้าของพื้นที่ ซึ่งไม่สอดคล้องกับสภาพเศรษฐกิจและสังคมปัจจุบันที่มีแนวโน้มเปลี่ยนแปลงอย่าง
รวดเร็วและซับซ้อน อีกทั้งการกำหนดอำนาจหน้าที่ในการจัดที่ดินของหน่วยงานของรัฐที่แตกต่างกันออกไปทำ
ให้เกิดความลักลั่นเกี่ยวกับการดำเนินงานด้านการจัดที่ดินในที่ดินแต่ละประเภทและความเหลื่อมล้ำในการ
เข้าถึงที่ดินของประชาชน ซึ่งอาจส่งผลให้การดำเนินนโยบายดังกล่าวนี้อาจไม่สามารถแก้ไขปัญหาการไร้ทีดิน
่
ทำกินให้กับประชาชนได้อย่างถาวร และไม่สามารถป้องกันการบุกรุกที่ดินของรัฐได้อย่างแท้จริง ดังเช่นในอดีต
ที่ผ่านมา
6
สืบเนื่องจากโครงการการศึกษาแนวทางการจัดที่ดินให้แก่ประชาชน โดย ผศ.อิทธิพล ศรีเสาวลักษณ์
และคณะ ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอแนะแนวทางการปรับปรุงการจัดที่ดินให้แก่ประชาชนที่เป็นเอกภาพ
สอดคล้องกับรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 และการปฏิรูปประเทศ ผลการศึกษาได้
นำเสนอแนวทางการจัดที่ดินที่เหมาะสม และเป็นแนวทางการจัดที่ดินที่ควรดำเนินการในอนาคต และ
เสนอแนะว่าสมควรต้องดำเนินการศึกษาต่อไปในรายละเอียดเพื่อทบทวนหลักเกณฑ์ในการจัดที่ดินและการ
อนุญาตให้ใช้ประโยชน์ที่ดินที่ใช้บังคับอยู่ในปัจจุบัน รวมทั้งคุณสมบัติของผู้ที่สมควรจะได้รับการจัดที่ดิน การ
ใช้ประโยชน์ที่ดิน สิทธิในที่ดิน และประโยชน์ตอบแทนรัฐที่เหมาะสม เพื่อจัดทำหลักเกณฑ์ในการจัดที่ดินที่เป็น
มาตรการฐานกลางสำหรับที่ดินทุกประเภท ซึ่งการศึกษาตามข้อเสนอแนะดังกล่าว จำเป็นต้องศึกษาและ
วิเคราะห์ข้อมูลในเชิงลึกในการใช้ที่ดินรัฐแต่ละประเภทในระดับพื้นที่ ทั้งในแง่ของสภาพข้อเท็จจริงทาง
เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม และสภาพแวดล้อมตามสถานการณ์ปัจจุบัน ทั้งนี้ เมื่อได้ทำการศึกษาและทบทวน
หลักเกณฑ์ในการจัดที่ดินและการอนุญาตให้ใช้ประโยชน์ที่ดินของรัฐครบทุกประเภทแล้ว จึงจะสามารถ
์
นำเสนอร่างหลักเกณฑการอนุญาตให้ประชาชนอยู่อาศัยและทำประโยชน์ในที่ดินของรัฐเป็นมาตรฐานเดียวกัน
สำหรับที่ดินของรัฐทั่วประเทศ
ดังนั้น ในการศึกษานี้เห็นว่าที่ป่าสงวนแห่งชาติมีเนื้อที่เป้าหมายและมีการออกหนังสืออนุญาตภายใต้
โครงการจัดที่ดินทำกินให้ชุมชนแล้วจำนวนมากที่สุด ดังนั้น ในระยะแรกการศึกษาข้อมูลสำหรับที่ป่าสงวน
แห่งชาติจึงมีความสำคัญ ดังนั้น จึงจะทำการศึกษาเพื่อทบทวนหลักเกณฑ์การจัดที่ดินทำกินเพื่อเกษตรกรรม
ให้ชุมชน คุณสมบัติของผู้ที่สมควรจะได้รับการจัดที่ดิน การใช้ประโยชน์ที่ดิน สิทธิในที่ดิน และประโยชน์ตอบ
5 ฝ่ายเลขานุการคณะกรรมการนโยบายที่ดินแห่งชาติ (คทช.). พฤศจิกายน 2563. คู่มือ การจัดที่ดินทำกินให้ชุมชน ตาม
นโยบายรัฐบาลภายใต้คณะกรรมการนโยบายที่ดินแห่งชาติฉบับปรับปรุงครั้งที่ 4. สำนักงานนโยบายและแผน
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. กรุงเทพฯ.
6 อิทธิพล ศรีเสาวลักษณ์ และคณะ. มิถุนายน 2561. รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาแนวทางการจัดที่ดินให้แก่
ประชาชน. ได้รับการสนับสนุนทุนวิจัยจาก สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).
