Page 25 -

์
ิ
ิ
ิ
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ื
เกษตรกรเผชิญไวหลักๆ 5 ดาน ไดแก ความเสี่ยงทางการผลิต (production risk) ความเสี่ยงทางการตลาด

(marketing risk) ความเสี่ยงทางสถาบัน (institutional risk) ความเสี่ยงในตัวบุคคล (personal risk) และ

ความเสี่ยงทางการเงิน (financial risk) (รายละเอียดดัง ตารางที่ 2.1)

1) ความเสี่ยงดานการผลิต

ความเสี่ยงที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและภัยธรรมชาติ งานสวนหนึ่งเนนศึกษา

ผลกระทบของความเสี่ยงที่สำคัญเพียงชนิดเดียว Coomes et al. (2016); Mandal (2014); Förster, S. et

al. (2008) ไดศึกษาถึงภัยน้ำทวม ไดชี้ใหเห็นวาเกษตรกรมักเผชิญกับความเสี่ยงของน้ำทวม โดยเฉพาะอยาง

ยิ่งพืชไรที่ตองใชนำในการเพาะปลูกจำนวนมาก คือ ขาว ขาวโพด ขาวสาลี เปนตน ซึ่งสวนใหญเปนพืชที่ปลูก
้
ในที่ลุมใกลกับแหลงน้ำ เชน แมน้ำ ยังมีงานของ Meng Dai et al., (2020); Meza, I. et al., (2014); Ronco,

P. (2017) ที่ศึกษาถึงภัยจากความแหงแลงหรือการขาดแคลนน้ำซึ่งเปนปจจัยการผลิตที่สำคัญมากตอ
เกษตรกร Cancelliere A. (2007) ไดชี้ใหเห็นวา ลักษณะของความเสี่ยงที่เกิดจากความแหงแลงนั้นตางจาก

ภัยอื่น ๆ ตรงที่ภัยแลงจะเกิดขึ้นอยางชา ๆ และผลกระทบกินเวลาเปนระยะเวลานาน นอกจากนี้จะเปนงาน

ศึกษาภัยที่เกิดขึ้นโดยรวม เชน Naylor, R. L. et al. (2007); Antón, J., et al. (2012); Davies, M. (2009);

Hao, L., Zhang, X., Liu, S., (2012) ที่ศึกษาเกี่ยวกับผลของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและภัย

ธรรมชาติตาง ๆ หลายประการ ประกอบดวย คลื่นความรอน ลมพายุ ดินถลม รวมไปถึงโรคพืช โรคแมลง
การปยเปอนของดิน เปนตน ซึ่งทั้งหมดนี้ทำใหเกิดความเสียหายตอระบบการผลิตและผลผลิตของเกษตรกร

เปนหลัก อาจมีบางภัยที่นอกจากจะสงผลตอการบวนการผลิตแลวยังสงผลไปยังกระบวนการอื่น เชน ภัยน้ำ

ทวมที่อาจสงผลตอความเสียหายของโครงสรางพื้นฐาน ภัยดินถลมที่อาจสงผลตอการขนสงสินคาไปยังตลาด

หรือปลายทาง (FAO, 2015)

ทั้งนี้ภัยแตละชนิดที่เกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศกอใหเกิดผลกระทบแตกตางกันไป

ดวยความแตกตางของปจจัยตาง ๆ เชน ภูมิศาสตรที่ตั้ง พืชที่ปลูก ชวงเวลาที่เกิด ฯลฯ จากงานศึกษาของ

FAO (2015) ไดประเมินคาเฉลี่ยของภัยทั่วทั้งโลกสำหรับภัยที่กอใหเกิดความเสียหายตอการเกษตรกรรมมาก


ที่สุดคือ น้ำทวม รองลงมาไดแก ลมพายุ และ ความแหงแลง ตามลำดับ

2) ความเสี่ยงทางการตลาด

นอกจากประเด็นเรื่องการผลิตแลว เกษตรกรยังเผชิญกับความเสี่ยงและความไมแนนอนทางการตลาด

ที่ปจจัยเสี่ยงมาจากราคาของปจจัยการผลิตที่เกษตรกรตองซื้อ ราคาของผลผลิตที่เกษตรกรจะขายได และการ

เขาถึงตลาด (Broll, U., Welzel, P., & Wong, K. P., 2013; Kang, M. G., 2005) นอกจากนี้ยังมีปจจัยอื่น ๆ

2-2