Page 21 -

ิ
ื
ิ
ิ
ิ
์
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
บทที่ 1

บทนำ

1.1 ที่มาและความสำคัญ

ภาคเกษตรกรรมของไทยเปนภาคเศรษฐกิจที่มีความสำคัญ แมวาจะมีสัดสวนตอ GDP ลดลงจากใน
อดีต แตยังคงเปนภาคเศรษฐกิจที่สำคัญที่มีความเกี่ยวเนื่องกับประชาชน ทั้งในแงการเปนแหลงรองรับการ

ทำงานของแรงงานจำนวนมาก และยังมีความสำคัญในแงการเปนแหลงความมั่นคงทางอาหารของประเทศ
อยางไรก็ตาม เกษตรกรสวนใหญในประเทศไทยยังคงประสบปญหามีรายไดนอย ตนทุนสูง เกิดหนี้สินสะสม
จำนวนมาก ทำใหการศึกษาวิจัยสวนใหญในดานเกษตรในประเทศมุงเนนไปที่การเพิ่มผลิตภาพการผลิต การ

เพิ่มรายได ใหกับเกษตรกรผานนโยบายและการสนับสนุนตางๆ

มีงานศึกษาจำนวนมากชี้ใหเห็นวา นอกจากเกษตรกรจะมีรายไดต่ำแลว ปญหาหลักที่สำคัญอีก

ประการหนึ่งของอาชีพเกษตรกรรมคือการเผชิญกับความเสี่ยงจากหลายแหลง เชน จากภัยธรรมชาติที่สงผล
ี
ตอผลผลิต ความผันผวนของราคา ความไมแนนอนในการขายสินคา ทำใหอาชีพเกษตรกรมความเสี่ยงสูง เมื่อ
เกิดเหตุการณความผันผวนตางๆ มักจะทำใหเกษตรกรที่ประสบปญหาไดรับผลกระทบรุนแรงและปรับตัวตอ
สถานการณไมได และยังฟนตัวจากปญหาที่เผชิญไดยาก ความเปราะบางของอาชีพเกษตรกรนี้มักจะสงผลให
เกษตรกรโดยสวนใหญมีปญหาดานหนี้สินเรื้อรังตามมา

นโยบายดานการเกษตรที่ผานมาของภาครัฐยังคำนึงถึงการจัดการความเสี่ยง การลดความเปราะบาง
การเพิ่มความเขมแข็งในการปรับตัว ไมมากนัก หนวยงานตางๆ ยังขาดองคความรูที่สำคัญในการออกแบบ

นโยบายที่เกี่ยวของ โดยเฉพาะความเขาใจในมุมมอง ขอจำกัด และพฤติกรรมของเกษตรกรอยางแทจริงๆ เมื่อ
เกษตรกรขาดความเขมแข็งในการเผชิญเหตุการณไมปกติ (Shock) ทำใหภาครัฐยังมีหนาที่ที่ตองเขาไป

ชวยเหลือเปนการเฉพาะหนาเมื่อเกิดเหตุการณไมปกติขึ้นอยูเสมอ เห็นไดจากนโยบายดานการเกษตรสวนใหญ
ที่มักจะออกมาในลักษณะการอุดหนุนราคา การชดเชยความเสียหาย

ิ
เหตุการณการระบาดของไวรัสโควด-19 ในป 2563 เปนอีกเหตุการณไมปกติที่เกิดขึ้นและสงผล

กระทบตอเศรษฐกิจเปนวงกวาง เหตุการณไมปกติ (Shock) ในครั้งนี้นาสนใจตรงที่เปนเหตุการณที่เกิดขึ้นใน
ฝงหวงโซอุปทาน ผลกระทบเกิดขึ้นตอการขนสง ชองทางการขายสินคา และการสงออก ซึ่งเกิดขึ้นไมบอยนัก

กับภาคการเกษตรไทย กระทบกับทั้งตลาดสงออกและการบริโภคในประเทศ นอกจากนี้ Shock ในครั้งนี้สงผล
ตอพฤติกรรมผูบริโภคในการซื้อสินคา จนอาจเกิดความปรกติใหม (New Normal) ในการซื้อสินคาเกษตร ซึ่ง

อาจสงผลตอการขายผลผลิตของเกษตรกรดวยเชนกัน

การปรับตัวที่เห็นไดชัดจากการระบาดของไวรัสโควิด-19 คือการปรับชองทางการขายของเกษตรกร
ไปสูการขายผลผลิตใหผูบริโภคโดยตรงทางออนไลนผาน platform ตางๆ มากยิ่งขึ้น ซึ่งมีเกษตรกรบางสวนที่