Page 24 -

ิ
์
ื
ิ
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ิ
บทที่ 2

แนวคิดความเสี่ยงและการปรับตัว และงานศึกษาที่เกี่ยวของ

จากการสำรวจการศึกษาวิจัยในอดีตที่เกี่ยวของ สามารถแบงเนื้อหาออกไดเปน 3 สวน ไดแก

(1) การวิจัยที่เกี่ยวกับความเสี่ยงตางๆ ที่เกษตรกรเผชิญ (2) การวิจัยที่เกี่ยวของกับการปรับตัวของเกษตรกร

และ (3) งานที่เกี่ยวของกับการระบาดของเชื้อโควิด และ (4) ชองวางในการทำการวิจัย ดังนั้น เนื้อหา

วรรณกรรมปริทัศนในบทนี้จะแบงออกเปน 4 หัวขอดังกลาว โดยในแตละหัวขอจะอธิบายแนวคิดและผลจาก
การศึกษาที่เกี่ยวของเปนหลัก

2.1 ความเสี่ยง


ความเสี่ยง (risk) หมายถึง เหตุการณที่เกิดขึ้นที่มีผลลัพธหรือผลที่ตามมาไมแนนอน โดยเฉพาะอยาง
ยิ่งการเผชิญกับสถานการณที่ไมเปนไปตามคาดหรือการเผชิญกับความสูญเสีย นอกจากนี้ความเสี่ยงยังสงผลให

เกิดความสูญเสียในดานตาง ๆ ขึ้น เชน การไดผลผลิตต่ำ การไดรายไดต่ำ และเปนตนเหตุของเหตุการณรุนแรง

ตางๆ เชน การลมละลายทางการเงิน การสูญเสียความมั่นคงทางอาหาร ปญหาสุขภาพ (Huirbe, 2003;
ั
Smith, Barret and Box, 2000; Wauters et al., 2014) ซึ่งเกษตรกรจำเปนตองเผชิญและบริหารจัดการกบ
ความเสี่ยงในหลากหลายรูปแบบและหลากหลายดานพรอมกัน อยางไรก็ดีเปนที่รูกันโดยทั่วไปวาเกษตรกร

ื่
ี

โดยเฉพาะอยางยิ่งเกษตรกรรายยอยไมมศักยภาพและเครื่องมือเพียงพอในการบริหารจัดการเพอลดความเสี่ยง
ไดดวยตัวเอง (Jankelova, Masat and Moricova, 2017)
งานศึกษาของ Smith, Barret and Box (2000) ไดรวบรวมงานวิจัยที่เกี่ยวของกับความเสี่ยงและ

สรุปถึงวิธีการศึกษาซึ่งพบวามี 2 รูปแบบหลัก ไดแก 1) เนนศึกษาการรับรูความเสี่ยง (perception and

preference) คือ ศึกษาการรับรูความเสี่ยง โดยไมคำนึงถึงความถี่ในการเกิดเหตุการณนั้น ๆ ในอดีตที่ผานมา

และ 2) เนนศึกษาความถี่ของความเสี่ยงที่เกิด ทั้งในลักษณะของการเกิดซ้ำและความรุนแรงที่เกิดขึ้น โดยใน

รูปแบบที่ 2 ผูศึกษามักนิยาม ความเสี่ยง วาเปนความรูที่ไมสมบูรณ (imperfect knowledge) ดวยเหตุที่

ึ
ทราบความนาจะเปนของผลลัพทที่จะเกดขึ้น ซึ่งแตกตางจากความไมแนนอน (uncertainty) ที่จะไมรูถงความ
ิ
นาจะเปนเลย

สำหรับความเสี่ยงที่เกิดขึ้นกับเกษตรกรในภาคเกษตร งานศึกษาของ Komarek, Pinto and Smith

(2020) ไดประมวลงานวิจัยที่ศึกษาเกี่ยวกับความเสี่ยงตั้งแต ค.ศ. 1974 – 2019 ไดสรุปถึงความเสี่ยงที่