Page 50 -
P. 50
ิ
ิ
ิ
์
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ื
2.2.7 มาตรฐานสินค้าเกษตร GAP และเกษตรอินทรีย์
3.2.7.1 การพัฒนาคุณภาพสินค้าเกษตรสู่มาตรฐาน (GAP)
หลักการและเหตุผล
จากเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศโลกซึ่งกระทบต่อระบบนิเวศน์ มลภาวะด้านน้ำ อากาศ
ขยะ เกิดเป็นความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นจากการปนเปื้อนทางชีวภาพ เคมีและกายภาพ รวมถึงโรคระบาด แมลงศัตรูพืช
สัตว์โรคอุบัติใหม่ โรคอุบัติซ้ำ ซึ่งเชื่อมโยงและมีผลต่อระดับความเสี่ยงของโรคที่เกิดจากอาหารเป็นสื่อ
(Foodborne Disease) และผลกระทบหรือความเสี่ยงด้านอาหารมีความยากที่จะควบคุมให้อยู่ในพื้นที่จำกัดด้วย
มาตรการหรือกระบวนทัศน์เดิม อันเป็นผลจากการค้าระหว่างประเทศที่มีการ เคลื่อนย้ายปัจจัยการผลิต สินค้า
เกษตรและอาหาร แรงงาน และพาหะนำโรคต่างๆ ดังนั้นความรับผิดชอบในการประเมินความเสี่ยงและการจัดการ
ความเสี่ยงจึงต้องเป็นความร่วมมือระหว่างประเทศ จึงมีความจำเป็นที่ กระบวนการผลิตสินค้าเกษตรและอาหาร
จะต้องมีการควบคุมความเสี่ยงให้อยู่ในระดับที่ไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพด้วยระบบที่สามารถตรวจสอบย้อนกลับ
วิธีการจัดการความเสี่ยง โดยกำหนดกฎเกณฑ์และข้อบังคับด้านสุขภาพอนามัยของแต่ละประเทศที่ความแตกต่าง
หลากหลายให้เป็นไปในทิศทางเดียวกันและเกิดเป็นมาตรฐานสากล
ดังนั้นกระทรวงเกษตรและสหกรณ์จึงกำหนดการควบคุมป้องกันอันตรายจากฟาร์มถึงโต๊ะอาหาร
สำหรับระบบการผลิตสินค้าเกษตรในการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีเพื่อพัฒนาและยกระดับมาตรฐานสินค้าเกษตร
และอาหารให้ได้ มาตรฐานสากล มุ่งหมายให้ผู้ผลิตและผู้บริโภคปลอดภัยจากอันตรายต่างๆ ที่อาจพบได้ในสินค้า
เกษตรและอาหาร และคำนึงถึงความปลอดภัยของสิ่งแวดล้อม โดยมีหน่วยงานรับผิดชอบคือ สำนักงานมาตรฐาน
สินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ
นิยามการพัฒนาคุณภาพสินค้าเกษตรสู่มาตรฐาน (GAP)
ความปลอดภัยด้านอาหารหรืออาหารปลอดภัย (Food Safety) คือ อาหารที่ปลอดจาก
สารพิษ และไม่ก่อให้เกิดอันตรายแก่ผู้บริโภค ทั้งนี้ต้องมีกรรมวิธีในการเตรียมปรุง ผสม และรับประทานอย่าง
ถูกต้อง ตามความมุ่งหมายของอาหารนั้น ๆ ทั้งนี้รวมถึงผลผลิตหรือผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร ปศุสัตว์ประมง และ
ผล พลอยได้ที่มีจากกระบวนการผลิตตามข้อกำหนดทางวิชาการของมาตรฐานสินค้าเกษตรทุกขั้นตอน
ส่วนมาตรฐานสินค้าเกษตร คือ ระเบียบหรือแนวทางปฏิบัติที่เกี่ยวข้องกับคุณลักษณะต่างๆ
ของตัว สินค้าเกษตรวิธีและขั้นตอนการผลิต รวมถึงการดำเนินการเกี่ยวกับสุขลักษณะ ความปลอดภัย มาตรฐาน
จะต้องเกิดจากการร่วมกันและการยอมรับจากผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย เพื่อให้มาตรฐานถูกนำมาใช้เป็นบรรทัดฐานใน
การดำเนินการทางการผลิตสินค้าเกษตรนั้น ๆแบ่งประเภทออกเป็น มาตรฐานบังคับ และมาตรฐานทั่วไป ทั้งนี้ ใน
แต่ละประเภทประกอบด้วยมาตรฐานสินค้าและมาตรฐานระบบ
• มาตรฐานสินค้า : ข้อกำหนดขอบข่าย นิยาม คุณภาพ ขนาด วัตถุเจือปน สารพิษ
ตกค้าง สารปนเปื้อน ยาสัตว์ตกค้าง สุขลักษณะ การบรรจุและการจัดเรียง การเก็บรักษาและขนส่ง การแสดง
เครื่องหมาย หรือฉลาก วิธีการวิเคราะห์และเก็บตัวอย่าง ตามประกาศคณะกรรมการมาตรฐานสินค้าเกษตรและ
อาหาร 15 แห่งชาติและประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เช่น มาตรฐานลำไย มาตรฐานเนื้อสุกร มาตรฐาน
น้ำนมดิบ มาตรฐานกล้วยไม้ มาตรฐานปลานิล
• มาตรฐานระบบ :
32
