Page 55 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

พจนานุกรมศัพท์ปุ๋ยและธาตุอาหารพืช

algal bloom สำหร่ำยสะพรั่ง : ปรากฏการณ์ที่สาหร่ายเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว จนปกคลุมผิวน�้า
หนาแน่น ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสิ่งมีชีวิตอื่น เนื่องจากน�้ามีสารอาหารมากเกิน โดยเฉพาะ
อย่างยิ่งฟอสเฟตไอออน
alginates สำรสกัดจำกสำหร่ำยทะเล : สารหลายชนิดที่สกัดจากสาหร่ายทะเลโดยกรรมวิธีต่าง ๆ น�ามา

ใช้เพื่อช่วยให้พืชเจริญเติบโตดีขึ้น
2-
alkali แอลคำไล : ศัพท์ทั่วไปใช้เรียกไฮดรอกซิลไอออน (OH) หรือคาร์บอเนตไอออน (CO ) ของ
-
3
แอมโมเนียมไอออน (NH ) และของโลหะซึ่งอยู่ในหมู่ IA ของตารางธาตุ เช่น Li, Na และ K
+
4
alkali metal โลหะแอลคำไล : ชื่อของธาตุโลหะในหมู่ IA ของตารางธาตุ เช่น K (ธาตุอาหารหลัก)
และ Na (ธาตุเสริมประโยชน์)
alkali soil ดินแอลคำไล : ดินซึ่งมีโซเดียมที่แลกเปลี่ยนได้สูงกว่า 15% และการน�าไฟฟ้าต�่ากว่า 4
เดซิซีเมนส์/เมตร ปัจจุบันเรียกว่าดินโซดิก (sodic soil) พืชที่ปลูกมักเป็นพิษจากโซเดียมและ
ขาดโพแทสเซียม

alkaline earth แอลคำไลน์เอิร์ท : ออกไซด์ของโลหะแอลคาไลน์เอิร์ท (alkaline earth metal) เช่น
แคลเซียมออกไซด์ (CaO) และแมกนีเซียมออกไซด์ (MgO)
alkaline earth metal โลหะแอลคำไลน์เอิร์ท : ธาตุที่อยู่ในหมู่ IIA เช่น Mg, Ca และ Ba
alkaline soil ดินด่ำง : ดินที่มีค่าพีเอช (pH) สูงกว่า 7 แต่เนื่องจากการก�าหนดปฏิกิริยาดินเป็นกลาง

หมายถึงดินที่มีค่าพีเอช 6.6-7.3 ดังนั้น ค่าพีเอชของดินด่างจึงควรสูงกว่า 7.3 พืชที่ปลูกในดินด่าง
อาจขาดธาตุเหล็ก ทองแดง แมงกานีส หรือสังกะสี (alcalinus, L: ด่าง)
alkalinity, soil สภำพด่ำงของดิน : ปริมาณด่างที่มีอยู่ในดิน หรือเรื่องราวของดินด่าง (pH>7) ใน
ด้านความรุนแรงของสภาพด่าง ซึ่งแสดงได้ด้วยค่า pH ของดิน เช่น ด่างเล็กน้อย (พีเอช 7.4-7.8)

เช่น ด่างปานกลาง (พีเอช 7.9-8.4) และด่างจัด (พีเอช 8.5-9.5)
alkalinophile พวกชอบด่ำง : สิ่งมีชีวิตที่เจริญเติบโตได้ดีในดินที่เป็นด่าง (pH สูงกว่า 7)
alkaloid แอลคำลอยด์ : เมแทบอไลต์ทุติยภูมิประเภทหนึ่ง เป็นสารประกอบไฮโดรคาร์บอนประเภทวงแหวน
ซึ่งมีไนโตรเจนอยู่ในโครงสร้างอย่างน้อยหนึ่งวงแหวน สังเคราะห์จากกรดอะมิโนหลายชนิด เช่น

ทริพโทเฟน ไทโรซีน ฟีนิลอะลานีน ไลซีน และอาจินีน พบสารประเภทนี้มากกว่า 12,000 ชนิด
ใน 20% ของจ�านวนพืชดอกทั้งหมด สารบางชนิดช่วยยับยั้งการท�าลายจากแมลง หรือมีผลต่อ
ระบบประสาทของสัตว์กินพืช แอลคาลอยด์ที่รู้จักกันทั่วไป ได้แก่ แคฟเฟอีน ควินิน และนิโคติน
allantoin nitrogen แอลแลนทอยน์ไนโตรเจน : สารประกอบไนโตรเจนอินทรีย์ในกลุ่มยูรีไอด์ (ureides)

ซึ่งมีสูตรเคมี C H N O มีอยู่ในปมรากถั่ว อาจเปลี่ยนเป็นกรดแอลแลนโทอิก (allantoic acid)
4 6 4 3
ด้วยเอนไซม์แอลแลนทอยเนส (allantoinase) พืชตระกูลถั่วที่มีก�าเนิดในแถบร้อนชื้น เช่น
ถั่วเหลืองจะเคลื่อนย้ายไนโตรเจนที่ไรโซเบียมในปมรากตรึงได้ ไปยังส่วนเหนือดินทางไซเล็มในรูป
ของสารยูรีไอด์ แอลแลนทอยน์ และกรดแอลแลนโทอิก

40 ปี 55
สมาคมดินและปุ๋ยแห่งประเทศไทย