Page 86 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
Theories of Marital and Family Therapy
80

รูปแบบกำรใช้พฤติกรรมบ ำบัดส ำหรับครอบครัว

ั
ั
พฤติกรรมบ าบัดส าหรับครอบครัว มุ่งแก้ปญหาเฉพาะเรื่องที่เกิดขึ้นในปจจุบัน และเป็น
ั
ปญหาเชิงพฤติกรรม เช่น ลูกไม่ยอมไปโรงเรียน ลูกเลือกรับประทานอาหาร พฤติกรรมต่อต้าน
ั
เอาแต่ใจ ปญหาการสื่อสารในครอบครัวระหว่างพ่อแม่กับลูกวัยรุ่น เป็นต้น โดยทั่วไปผู้บ าบัดจะมี
บทบาทเป็นผู้เชี่ยวชาญและโค้ช ซึ่งให้ความรู้และฝึกสอนทักษะให้กับพ่อแม่หรือเด็ก

ตัวอย่างเทคนิคพฤติกรรมบ าบัดส าหรับครอบครัว ได้แก่ การปรับพฤติกรรม (Behavior
modification) การให้แรงเสริม (Reinforcement) การใช้เทคนิคเวลานอก (Time out) การใช้เทคนิค
Token Economy และ การให้ความรู้ด้านจิตวิทยา (Psychoeducation)

[1] การปรับพฤติกรรม (Behavior modification)

พฤติกรรมบ าบัดส าหรับครอบครัว มุ่งเน้นให้สมาชิกในครอบครัวเข้ามามีส่วนร่วมในกระบวน
้
บ าบัด ตั้งแต่การตั้งเปาหมาย (Goal Setting) การท าข้อตกลงเชิงพฤติกรรม (Behavior contract)
การจดบันทึกและก ากับตนเอง (Self-record / Self-monitoring) การก าหนดงานหรือกิจกรรมเป็น

ขั้นตอนย่อย ตามระดับจากง่ายไปยาก (Task Assignment)

[2] การให้แรงเสริม (Reinforcement)

ผู้บ าบัดฝึกสอนให้พ่อแม่รู้จักหลักการให้แรงเสริมที่ถูกต้อง ซึ่งจะส่งเสริมให้เกิดพฤติกรรมที่
ต้องการ และลดพฤติกรรมที่ไม่ต้องการ รวมถึงสอนการเลือกสิ่งเสริมแรงที่เหมาะสม สามารถจูงใจ
ั
ให้เกิดพฤติกรรมที่ต้องการและไม่ก่อให้เกิดปญหาตามมาในอนาคต
การให้แรงเสริม มีจุดมุ่งหมายเพื่อให้เด็กเรียนรู้ว่า เมื่อมีพฤติกรรมที่ดี ก็จะได้รับรางวัล โดย
เมื่อเด็กเรียนรู้ว่าท าดีได้รางวัล ต่อไปการท าดีอาจกลายเป็นแรงจูงใจภายใน และท าพฤติกรรมที่ดี
ต่อไปโดยไม่หวังรางวัล

[3] การใช้เทคนิคเวลานอก (Time out)

ั
เป็นเทคนิคที่ใช้ส าหรับเด็กเล็กเมื่อมีปญหาเชิงพฤติกรรม โดยพ่อแม่จะมีอธิบาย ท าข้อตกลงกับ
เด็กก่อนว่าหากหากท าพฤติกรรมไม่เหมาะสม เช่น ละเมิดกฎภายในบ้าน มีพฤติกรรมที่อาจเป็น
อันตรายต่อตนเองและคนอื่น (ขว้างปาข้าวของ ใช้ความรุนแรง) จะมีผลให้เด็กต้องใช้เวลานอก ไม่ได้

รับความสนใจจากผู้ใหญ่ และไม่ได้ท าสิ่งที่ชอบตามเวลาที่ก าหนด เพื่อให้เด็กได้เรียนรู้ว่าการแสดง
พฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมจะมีผลให้ต้องหยุดท าสิ่งที่ชอบ