Page 54 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

วิธีการ
ทำการทดลองในเรือนทดลอง โดยเก็บตัวอย่างดินที่ปนเปื้อนแคดเมียมในพื้นที่ปลูกข้าว อำเภอแม่สอด จังหวัด
ตาก นำมาทดลองปลูกข้าวในกระถาง วางแผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์ (Randomized Complete Block Design,

RCB) 5 กรรมวิธีๆ ละ 4 ซ้ำ ประกอบด้วย
1. ใส่ MgO 2 mole : 1 mole Cd ( 3 กก./ไร่)
2. ใส่ MgO 4 mole : 1 mole Cd ( 6 กก./ไร่)
3. ใส่ MgO 6 mole : 1 mole Cd ( 9 กก./ไร่)
4. ใส่ MgO 8 mole : 1 mole Cd ( 12 กก./ไร่)
5. ไม่ใส่สาร
เก็บดินที่ระดับความลีก 0-15 เซนติเมตร นำดินมาผึ่งให้แห้งในที่ร่ม บดย่อยดิน และชั่งดิน 10 กิโลกรัม ผสม
คลุกเคล้าสารแมกนีเซียมออกไซด์อัตราตามกรรมวิธีทดลอง ใส่กระถางทดลอง ทิ้งไว้ก่อนปลูกข้าว 1 เดือน รักษาให้ดินมี
ความชื้นอยู่เสมอ เพาะเมล็ดข้าวพันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 และย้ายต้นกล้าเมื่ออายุ 1 เดือน ปักดำในกระถางๆ ละ 4 ต้น
ใส่ปุ๋ยเคมีอัตราแนะนำ สูตร 16-20-0 อัตรา 25 กก. /ไร่ หลังปักดำ 7 วัน และใส่ปุ๋ยยูเรีย ในช่วงข้าวตั้งท้อง

อัตรา 10 กิโลกรัมต่อไร่ รักษาระดับน้ำให้สูงจากดินประมาณ 5 เซนติเมตร เก็บเกี่ยวข้าว วันที่ 24 พฤศจิกายน 2560
บันทึกข้อมูลการเจริญเติบโต ได้แก่ ความสูง การแตกกอ จำนวนรวงต่อกอ ผลผลิต และเก็บตัวอย่างแยกเป็นส่วนของ
เมล็ด ฟาง(ต้นรวมกับใบ) และราก และเก็บตัวอย่างดินในกระถางหลังทดลอง สำหรับวิเคราะห์หาปริมาณแคดเมียมและ
ปริมาณธาตุอาหาร
แมกนีเซียมออกไซด์ที่ใช้ในการทดลองมีค่าความเป็นกรด-ด่าง 11.43 ค่าการนำไฟฟ้า 228 เดซิซีเมนต่อเมตร
และมีปริมาณแคดเมียมทั้งหมด 0.056 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม (ตารางที่ 1)

ตารางที่ 1 สมบัติทางเคมีของแมกนีเซียมออกไซด์ที่ใช้ในการทดลอง
สมบัติทางเคมี ค่าวิเคราะห์
pH 1:2 11.43
EC 1:5 (dS/m) 228
Total Cd (mg/kg) 0.056

Total K (mg/kg) 139
Total Mg (mg/kg) 320,467
หมายเหตุ: MgO กระสอบละ 25 กก. ราคา 600 บาท (ปี 2560)

วิเคราะห์สมบัติทางกายภาพและเคมีของดินก่อนปลูกและหลังเก็บเกี่ยวข้าว ได้แก่ วิเคราะห์เนื้อดินโดยวิธี
Hydrometer ความสามารถในการแลกเปลี่ยนประจุบวก(CEC) สกัดด้วยสารละลาย 1N NH 4OAc, pH 7 (DOA, 2010)
ค่าความเป็นกรด-ด่าง (pH) ใช้อัตราส่วนดิน:น้ำ เท่ากับ 1:1 วัดโดยเครื่อง pH meter ค่าการนำไฟฟ้า
ใช้อัตราส่วนดิน:น้ำ เท่ากับ 1:5 วิเคราะห์อินทรียวัตถุด้วยวิธี Walkley and Black ฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ สกัดดิน
ด้วยน้ำยา Bray II และโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้ สกัดดินด้วย 1N NH 4OAc, pH 7 (กลุ่มงานวิจัยเคมีดิน, 2544) และ
วัดปริมาณโพแทสเซียมด้วยเครื่อง Inductively Couple Plasma Optical Emission Spectrometer (ICP-OES ,
Perkin Elmer Optima 5300 DV) เทียบกับสารละลายมาตรฐาน
วิเคราะห์ปริมาณแคดเมียมทั้งหมดในดิน และส่วนต่างๆ ของข้าว ด้วยวิธี aqua regia (3:1 HCl : HNO3)
ในหลอดย่อยตัวอย่างแบบเปิด (McGrath and Cunliffe, 1985) วัดปริมาณของโลหะหนักที่สกัดได้ในดินและพืช

เปรียบเทียบกับสารละลายมาตรฐานที่ทราบความเข้มข้นที่แน่นอนด้วยเครื่อง Inductively Couple Plasma - Optical
Emission Spectrometry (ICP-OES, Perkin Elmer Optima 5300 DV)

46