Page 53 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

2-19

5 จังหวัด และมีเปนแถบเล็กๆ ระหวาง ชายแดนประเทศไทยกับกัมพูชา ครั้งหนึ่งปาชนิดนี้เคยมีมากในภาค
อีสานและภาคกลาง

ปาผลัดใบในประเทศมีจํานวนชนิดพืชนอยกวาปาดงดิบ ที่สําคัญคือเบญจพรรณผลัดใบ
(Mixed Deciduous Forest) ซึ่งนอกจากมีไมมีคา เชน สัก แดง ประดู มะคา ตะแบก แลว ยังมีไมไผนานาชนิด
มีพืชที่เปนอาหารได หลายอยาง ทั้งที่เปนใบ ดอก ผล เห็ดและพืชหัว เชน มัน กลอย ปาชนิดนี้ไมมีตนไมใน
วงศไมยาง เนื่องจากมีไมมีคา ดินก็ดีปาชนิดนี้จึงถูกรบกวน ทําลาย เปลี่ยนเปนไรออย ไรสับปะรด ยาสูบ และ

นาขาว ปจจุบันจะหาปาที่สมบูรณมีนอยมาก โดยเฉพาะอยางยิ่งปาไมสักที่มีสภาพดีแทบจะหาไมไดแลว
ปาชนิดนี้มักอยูไมเกิน 700 เมตร พบตามภูเขาตางๆ ในภาคเหนือ ปาสักโดยทั่วไปแลวมีตนสัก อยูเพียง
10-20% บริเวณที่มีไมสักอุดมสมบูรณ มักอยูใกลลําน้ํา บนภูเขามีตนสักไมมาก ปาสักผืนใหญผืนสุดทายอยูที่
ลุมแมน้ํายม ซึ่งกําลังจะสรางเขื่อนในบริเวณ ดังกลาว

ปาผลัดใบที่สําคัญอีกอยางหนึ่งคือปาเต็งรัง (Dry Dipterocarp Forest) เปนปาโปรงผลัดใบ
มีไมวงศยางที่สําคัญคือ เต็ง รัง เหียงและพลวงและพบพรรณไมยาง ไมผลัดใบที่กระจายจากตะวันตก
สูตะวันออก (Indo Burma element)คือ ตนพะยอม และไมวงศยางที่กระจายจากตะวันออกสูตะวันตก
(Indo-Chinese element) คือ ตนยางกราด ปาเต็งรังความจริงพบเฉพาะในเขมร ลาว ไทย พมา เทานั้น

ปรกติมักไมพบไมไผในปาชนิดนี้ ยกเวนหญา เห็ด โจด ปาชนิดนี้ทนตอการตัดฟน ใหไมใชสอย เชน ฟน ใบตอง
ตึง และอาหาร เชน ผักหวาน เห็ดชนิดตางๆ ปาชนิดนี้มีมากในอีสานและภาคเหนือ แตถูกทําลาย ที่ใดเปนที่
ราบเปลี่ยนเปนนาขาว ที่ดอนก็เปลี่ยนเปนไรปอ ไรมันสําปะหลัง ปาเต็งรังพบมากในที่ราบสูงโคราช สวนใน

ภาคเหนือก็อยูตามภูเขามักไมเกินระดับ 1,000 เมตร ในระดับสูง 1,000 จะพบไมสนสองใบเขามาปะปนอยูดวย
ในที่สูงเกิน 1,000 เมตร มักพบปาดิบเขาซึ่งรวมพืชเขตอบอุน (Temperate) ไวถึง 59 ชนิด
ไมกอของไทยมีถึง 94 ชนิด หรือประมาณรอยละ 19 ของไมกอทั้งหมดในเอเชียอาคเนย ปาดิบเขาในแตละ
ภาคไมเหมือนกัน ปาดิบเขาในทางภาคเหนือไดรับอิทธิพลของพันธุพืชเขตเทือกเขาหิมาลัยและจีนใตภาคอีสาน
ไดรับอิทธิพลของพันธุพืชเขตเทือกเขาอันนัมและจีนใต ภาคตะวันออกเฉียงใตไดรับอิทธิพลของพันธุพืช

เทือกเขาพนม กระวานและเขมรต่ําสวนภาคใตไดรับอิทธิพลของพันธุพืชเขตมาเลเซีย ปาดิบเขามีตนไมในวงศ
ไมกอ (Fagaceae) และในวงศอบเชย (Lauraceae) เปนพืชเดน ไมในวงศยางไมมี และพบไมพวกสน
โดยเฉพาะอยางยิ่งสนสามใบอยูเปนหยอมๆ

ปาบนเขาหินปูนก็มีลักษณะพิเศษ มีการศึกษากันนอย ภูเขาหินปูนของดอยเชียงดาวมีสังคม
พืชกึ่งอัลไพน ซึ่งประกอบดวยพืชลมลุกและไมพุมภูเขาหินปูนที่มีลักษณะแบบ Karst ซึ่งมีกระจัดกระจายใน
ภาคกลางและภาคใตจะมีปาแคระ จํานวนชนิดพืชมีหลายอยาง และมีเปอรเซ็นตพืชประจําถิ่นสูง พืชพื้นลางมี
หลายชนิด เชนรองเทานารีชนิดตางๆ และพวกปาลม

ปาที่น้ําจืดทวมถึง ปจจุบันมีเหลือนอยมาก ปาชนิดนี้เมื่อกอนอยูตามแมน้ําใหญๆ
เชน ลุมแมน้ําเจาพระยา ลุมแมน้ําตาป สังคมพืชน้ําทวมถึงลุมแมน้ํามูล ชาวบานเรียกวา ปาบุง ปาทาม มีไม
พุม หวาย เหลืออยูนอยมากในภาคใตตอนลางมีปาพรุ (Peat Swamp Forest) ซึ่งมีลักษณะเปนกรดจัดมี
หวายตะคราทอง หมากแดง สะทอนนก ความจริงปาชนิดนี้มีพืชชั้นสูงไมนอยกวา 300 ชนิด มีพืชในวงศปาลม

และหวายถึง 13 ชนิด ปาพรุปจจุบันเหลือเพียงเล็กนอยในจังหวัดนราธิวาส และถูกรบกวนเปลี่ยนสภาพไปมาก
ปาชายเลนตามชายฝงทะเลมีพรรณไมถึง 74 ชนิด เคยมี 2.3 ลานไร เปนปาที่นาเปนหวง
ถูกทําลายไปแลวเกือบครึ่งหนึ่ง สวนใหญเปนผลมาจากการทําฟารมเลี้ยงกุง การทําเหมืองแร นาเกลือ
การขยายเมืองและโรงงานอุตสาหกรรม นอกจากนี้การควบคุมการทําไมก็ยังขาดประสิทธิภาพ ทําใหปาเสื่อมโทรม

ไปมาก ปาชายเลนนอกจากมีคุณคาในตัวเองแลว ยังมีสวนเกื้อกูลในการรักษาความอุดมสมบูรณของทรัพยากร