Page 12 -
P. 12
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
การเพิ่มมูลค่าสินค้าเป็นนโยบายที่มีผลดีต่อสาขาการผลิตสินค้าเกษตร แต่ส่งผลเสียต่อการ
เจริญเติบโตทางเศรษฐกิจโดยรวม และมีผลทำให้อัตราเงินเฟ้อสูงขึ้น ดังนั้นนโยบายการเพิ่มมูลค่าสินค้าที่มี
ลักษณะไม่ได้เพิ่มอรรถประโยชน์ของสินค้าอย่างแท้จริงให้กับผู้บริโภค จะเกิดผลเสียต่อเศรษฐกิจภาพรวม
มากกว่าผลดี เนื่องจากกระทบต่อราคาสินค้าและผู้บริโภคโดยตรง มีเพียงเกษตรกรที่ได้รับผลประโยชน์ การ
เพิ่มอัตรากำไรจึงสามารถทำได้ในลักษณะของการส่งเสริมเกษตรกรบางรายที่ด้อยโอกาส
นโยบายด้านการปรับเปลี่ยนรูปแบบการบริโภคของครัวเรือน กรณีหันมาบริโภคสินค้าเกษตรมากขึ้น
การแทรกแซงการบริโภคให้หันไปบริโภคสินค้าชนิดใดชนิดหนึ่งอาจทำเศรษฐกิจดีขึ้นแต่สวัสดิการสังคมแย่ลง
เนื่องจากเป็นการผลักราคาสินค้าชนิดนั้นให้สูง แต่รายได้ของผู้บริโภคเกือบจะไม่เปลี่ยนแปลง ส่วนกรณีหันมา
บริโภคสินค้าเกษตรที่ผลิตภายในประเทศมากขึ้น ผลกระทบอยู่ในระดับต่ำหรือแทบไม่เปลี่ยนแปลง เพราะ
สินค้าบางประเภทเน้นการนำเข้ามากกว่าจะผลิตภายในประเทศ
นโยบายด้านการเพิ่มประสิทธิภาพการขนส่งและกระจายสินค้าเกษตร มีประสิทธิผลในการลดความ
ยากจนและความเหลื่อมล้ำด้านรายได้ และส่งผลดีต่อตัวแปรเป้าหมายการพัฒนาทุกตัว โดยทำให้เศรษฐกิจ
โดยรวมขยายตัว อัตราเงินเฟ้อลดลง แรงงานและเกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้น การเพิ่มประสิทธิภาพลักษณะนี้จะ
เกิดผลดีต่อทั้งฝั่งผู้ผลิตและผู้บริโภค ถือเป็นนโยบายที่มีลักษณะ Pareto Improvement ซึ่งการดำเนิน
นโยบายทำให้คนบางกลุ่มดีขึ้นแต่ไม่ส่งผลเสียต่อคนกลุ่มอื่น ดังนั้นจึงเป็นนโยบายที่ควรมีการผลักดันให้เกิดขึ้น
เป็นอันดับแรก
นโยบายด้านต่างประเทศเกี่ยวกับการขยายตลาดส่งออก พบว่า ส่งผลดีต่อตัวแปรเป้าหมายการพัฒนา
ทุกตัว เช่นเดียวกับนโยบายด้านการเพิ่มประสิทธิภาพการขนส่งและกระจายสินค้า แต่หากพิจารณานโยบาย
การลดอุปสรรคการนำเข้าสินค้าเกษตรพบว่า ส่งผลดีไม่เทียบเท่ากับกรณีขยายตลาดส่งออก
นโยบายด้านอุดหนุนภาคเกษตร นโยบายที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดในการเพิ่มรายได้เกษตรกร คือ
นโยบายการประกันรายได้แบบจำกัดปริมาณผลผลิต โดยทำให้เกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้นมากกว่าจำนวนเงินที่
ใช้ในการอุดหนุน ในขณะที่นโยบายการอุดหนุนปัจจัยการผลิต และการประกันราคาผลผลิต (แบบรับประกัน
ผลผลิตทั้งหมด) เงินอุดหนุนเพียงร้อยละ 50-60 มีผลในการเพิ่มรายได้ของเกษตรกร ในขณะที่เงินอุดหนุนที่
เหลือเปรียบเสมือนการอุดหนุนผู้ใช้สินค้าเกษตร ซึ่งรวมถึงผู้ใช้สินค้าในต่างประเทศด้วย อย่างไรก็ดีการประกัน
รายได้ควรกระทำในระยะสั้นเท่านั้น เพื่อไม่ให้เกิดผลต่อความสามารถในการแข่งขันของสินค้าเกษตรไทยใน
ระยะยาว
นโยบายต่าง ๆ เหล่านี้ยังสามารถถูกใช้ในลักษณะของนโยบายผสม (policy mix) เพื่อที่จะทำให้ผล
กระทบเชิงบวกสูงมากขึ้น เช่น การขยายการส่งออก พร้อมกับเพิ่มประสิทธิภาพในการขนส่งและกระจาย
สินค้า หรือลดผลกระทบเชิงลบบางประการโดยให้อีกนโยบายหนึ่งช่วยสนับสนุน เช่น การเพิ่มผลิตภาพ พร้อม
กับขยายส่งออก เพื่อให้ผลกระทบต่อราคาสินค้าไม่ลดลงมากผ่านการเพิ่มอุปสงค์ให้สูงขึ้น เป็นต้น
ซ
