Page 64 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

64

dictyosome ดิกทีโอโซม: ชื่อหนึ่งของกอลจิบอดี (Golgi body) กอลจิ คอมเพล็กซ์ (Golgi complex) หรือกอลจิ
แอพพาราตัส (Golgi apparatus) เป็นออร์แกเนลล์ซึ่งทําหน้าที่หลายอย่าง เช่น ในพืชทําหน้าที่ (1) เก็บสะสมสาร

ต่างๆ ส่วนใหญ่เป็นโปรตีน มีการจัดเรียงตัวใหม่ให้เหมาะกับสภาพของการใช้งาน และ (2) สร้างผนังเซลล์ใหม่

ในช่วงปลายของการแบ่งเซลล์ เมื่อจะสร้างแผ่นกั้นในเซลล์ (cell plate) กอลจิบอดีหรือดิกทิโอโซมจะมารวมกัน
และสร้างถุงเล็กๆ มากมายเพื่อสร้างแนวของแผ่นแบ่งแยกเซลล์ให้ได้สองส่วนเท่ากัน (diktyon, G: โยน)

dicyandiamide ไดไซยานไดอะไมด์ : สารอะไมด์ซึ่งมีสูตร C H N มีสมบัติในการยับยั้งกระบวนการไนทริฟิเคชัน
2 4 4
เมื่อใช้ร่วมกับปุ๋ยแอมโมเนียมหรือยูเรีย ผลึกของสารนี้เป็นแผ่นบางแบบรอมบิก ไม่มีสี ไม่ดูดความชื้นแม้จะเก็บใน

ลักษณะเป็นผงละเอียด มีเสถียรที่อุณหภูมิสูงไม่เกิน 170 ซ สารนี้ไม่เป็นพิษต่อสัตว์ (LD = 12,000 มิลลิกรัม/
o
50
กก.) หากใช้ในดินเพื่อเป็นตัวยับยั้งไนทริฟิเคชันในอัตรา 3 กิโลกรัมต่อไร่ จะไม่เป็นพิษต่อพืช
die-back ยอดตาย : อาการผิดปรกติของพืช เริ่มจากปลายยอดและใบอ่อนตายแล้วลุกลามลงมาส่วนล่าง

differentiation การเปลี่ยนสภาพ : กระบวนการเปลี่ยนแปลงทางรูปร่าง โครงสร้างและกิจกรรมให้ต่างจากเซลล์เดิม
เจริญเป็นเซลล์ที่มีลักษณะเฉพาะเพื่อทําหน้าที่

diffusion การแพร่ : แนวโน้มของโมเลกุลที่จะกระจายออกไปเองสู่บริเวณใหม่ ทิศทางการกระจายคือ จากบริเวณที่

มีความเข้มข้นสูงกว่า ไปยังบริเวณที่มีความเข้มข้นตํ่ากว่า หรือไปตามเกรเดียนต์ความเข้มข้นจนเข้าสู่ภาวะสมดุล
dihydrate ไดไฮเดรต : มีนํ้าผลึกสองโมเลกุล เช่น แคลเซียมซัลเฟตที่มีนํ้าผลึกสองโมเลกุล (CaSO .2H O) เรียกว่า
4
2
“แคลเซียมซัลเฟตไดไฮเดรต” ชื่อสามัญ คือ ยิปซัม ซึ่งเกิดขึ้นและตกผลึกในการผลิตกรดออโทฟอสฟอริกจาก

กระบวนการที่เรียกว่า dihydrate phosphoric acid process
dimethylenetriurea ไดเมทีลีนไตรยูเรีย : ปุ๋ยละลายช้าในกลุ่มยูเรียฟอร์มาลดีไฮด์ มีลักษณะสําคัญ คือ (1)

ละลายนํ้าได้น้อย (2) ประกอบด้วยฟอร์มาลดีไฮด์ 2 โมเลกุล และยูเรีย 3 โมเลกุล และ (3) มีไนโตรเจนทั้งหมด
ไม่น้อยกว่า 41%N (ดูเรื่อง urea formaldehyde reaction products)

dinitrogen ไดไนโตรเจน : โมเลกุลไนโตรเจน 1 โมเลกุลประกอบด้วย 2 อะตอม

dioecious ดอกแยกเพศต่างต้น: พืชซึ่งมีดอกเพศผู้และดอกเพศเมียอยู่คนละต้น (dioecious, G: สองบ้าน)
direct application fertilizer ปุ๋ยใช้โดยตรง : ปุ๋ยที่ใช้กับพืชโดยตรงได้ดี เช่น ใช้เป็นปุ๋ยรองพื้นหรือแต่งหน้า

สําหรับพืชไร่และพืชผัก เช่น แอมโมเนียมซัลเฟต ยูเรีย และโพแทสเซียมคลอไรด์
direct seeding ปลูกด้วยเมล็ด: การหว่านหรือโรยเมล็ดพืชลงในพื้นที่เพาะปลูกโดยตรง

disaccharide ไดแซกคาไรด์ : โมเลกุลของนํ้าตาลซึ่งเกิดจากโมโนแซกคาไรด์จํานวน 2 โมเลกุลรวมกันได้นํ้าตาล

โมเลกุลใหญ่ขึ้น เช่น กลูโคส 1 โมเลกุลรวมกับฟลุกโทส 1 โมเลกุลได้ซูโครส 1 โมเลกุล
disinfectant สารฆ่าเชื้อ : สารที่ฆ่าเชื้อจุลินทรีย์เพื่อทําเกิดสภาพปลอดเชื้อ ใช้ในขั้นตอนของการผลิตปุ๋ยชีวภาพ

dispersant สารส่งเสริมการกระจาย : สารที่ช่วยให้แร่ดินเหนียวฟุ้งกระจายและแขวนลอยในนํ้า เช่น เตตราโซเดียม

ไพโรฟอสเฟต (tetrasodium pyrophosphate, TSPP) เมื่อใส่สารนี้เพียงเล็กน้อยลงไปในนํ้าที่มีแร่ดินเหนียวผสม
อยู่ สารนี้จะทําให้อนุภาคของแร่ดินเหนียวมีประจุลบสุทธิหรือศักย์เซตา จึงผลักซึ่งกันและกัน เป็นเหตุให้อนุภาค

เหล่านั้นฟุ้งกระจายในนํ้า ไม่รวมตัวตกตะกอนตามปกติ
dispersion การกระจาย : สภาพที่สารชนิดหนึ่งกระจายอย่างสมํ่าเสมอในอีกสารหนึ่ง