Page 55 -
P. 55
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
ศาสตราจารย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร
อัจฉริยบูรพาจารย์*
ศาสตราจารย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร เป็นบูรพาจารย์รุ่นบุกเบิกในการก่อตั้งวิทยาลัย
เกษตรศาสตร์มาตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๔๘๒ ก่อนที่จะสถาปนาเป็นมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ในปี พ.ศ. ๒๔๘๖ ตอนนั้น วิทยาลัยเกษตรศาสตร์เพิ่งเริ่มก่อตั้งขึ้นที่บางเขน ศาสตราจารย์
ดร.ประเสริฐ ณ นคร เข้ามาเป็นอาจารย์หลังจากที่สำาเร็จการศึกษาปริญญาตรี สาขา
วิศวกรรมเกษตร ด้วยทุน ก.พ. จากมหาวิทยาลัยแห่งประเทศฟิลิปปินส์ ท่านเคยเล่าให้ฟังว่า
ช่วงแรกของการก่อตั้งวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มีภารกิจหลายอย่างที่คณาจารย์ต้องร่วมแรง
ร่วมใจกันทำางานด้วยความเสียสละ มิได้ทำาการสอนแต่เพียงอย่างเดียว ต้องริเริ่มและรับผิดชอบ
งานพัฒนาทั้งหลายที่เกี่ยวกับอาคารสถานที่ และถนนหนทางที่ยังไม่สะดวก ฯลฯ สมัยก่อน
ทุ่งบางเขนแผ่ครอบคลุมบริเวณกว้าง ส่วนใหญ่เป็นท้องทุ่งนาเขียวขจีไกลสุดสายตา ยามหน้าฝน
นำ้าก็มักจะท่วมแทบทุกปี จึงจำาเป็นต้องทำาคันคูกั้นนำ้ารอบบริเวณสถานีเกษตรกลาง บางเขน
อันเป็นที่ตั้งของวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เพื่อให้ปลอดภัยจากนำ้าท่วม เมื่อเกิดสงครามมหา
เอเชียบูรพา ในปี พ.ศ. ๒๔๘๔ กองทัพญี่ปุ่นผ่านเข้าประเทศไทยหลายจุดรวมทั้งที่กรุงเทพฯ
ญี่ปุ่นเห็นวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บางเขน เป็นทำาเลเหมาะ จึงเข้ามาตั้งค่ายทหาร ทำาให้เป็น
ภาระหนักแก่คณาจารย์และเจ้าหน้าที่ที่ต้องอพยพผู้คนและทรัพย์สินมีค่าต่างๆ แม้ยามคำ่าคืน
ก็ต้องทำางานกันเหน็ดเหนื่อยมิได้หลับนอนเพื่อให้งานเสร็จทันตามความต้องการของญี่ปุ่น
ตอนนั้นงานการทุกอย่างหยุดชะงักหมด หน่วยทหารญี่ปุ่นเข้ามาอยู่ทำาให้ทุกคนต้องระวังตัว
เหตุการณ์เหล่านี้ผ่านมา ๖๐ ปีกว่าแล้ว แต่ยังจารึกอยู่ในความทรงจำาของท่านศาสตราจารย์
ดร.ประเสริฐ ณ นคร ที่หลายคนรุ่นหลังยังไม่ทราบ
ในปี พ.ศ. ๒๔๘๖ ซึ่งอยู่ระหว่างสงครามโลกครั้งที่ ๒ รัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม
ได้เล็งเห็นความสำาคัญอย่างยิ่งของการศึกษาทางเกษตร จึงได้มีการปรับปรุงและรวมกิจการ
ของวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ที่บางเขน กับโรงเรียนวนศาสตร์ แล้วสถาปนาเป็นมหาวิทยาลัย
เกษตรศาสตร์ ซึ่งได้ประกาศเป็น พ.ร.บ. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เมื่อวันที่ ๒ กุมภาพันธ์
พ.ศ. ๒๔๘๖ ประกอบด้วย ๔ คณะ คือ คณะเกษตรศาสตร์ คณะวนศาสตร์ คณะสหกรณ์ และ
คณะประมง โดยจัดหลักสูตรการศึกษา ๕ ปี สำาหรับปริญญาตรี และ ๓ ปี สำาหรับอนุปริญญา
*จาก มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ๒๕๔๖. ๘๔ ปี ศาสตราจารย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร. กรุงเทพฯ:
บริษัทเท็กซ์แอนด์เจอร์นัล พับลิเคชั่น จำากัด
53
