Page 184 -
P. 184
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
จารึกชีวิต
โคลงอธิบาย
ก. โคลงใดเค้าปลายเปลี่ยน ทวิวาร
เป็นการกล่าวคบท่าน ทอดซำ้า
สองบาทนิยมขาน สี่ห้า ตัวเอย่
บาทสี่ตัวนั้นลำ้า เปลี่ยนป้องซำ้าปลาย
เค้า–ต้น ทวิวาร–สองครั้ง เป็นการกล่าว–ฉบับ ข. เป็นกลอนกล่าว
ท่าน–ฉบับ ข. เป็นทานคือทวนซำ้า บาทสี่ฉบับ ข. เป็นเปลี่ยนพ้องซำ้าปลาย คือเปลี่ยนมา
ตรงกันซำ้าคำาที่ปลายบาท
ตัวอย่างจากอาจารย์มณี
รักรักเร็วรีบรัก รอนรอน
คลั่งคลั่งใจคลอนคลอน จอดจั้ง
ลุกลุกนั่งนอนนอน รีบรีบ ไว้เอย่
มามาแม่เข้าห้อง สู้สร้างรารา
จั้ง–ยั้งพัก รา–สองเรา
ตัวอย่างจากจินดามณี
เนืองๆ ณ เนื่องโน้น ไพๆ
หลากๆ หลายใครๆ เทศเต้า
เสียงๆ บ่ไคลๆ จิ่มๆ
น้องๆ ไปเจ้าๆ จุ่งก้องถามๆ
ไพ–ไป จิ่ม–ด้วย
ในจินดามณีเขียนชื่อโคลงผิดเป็นยอดบทาร (โคลงลาว) แทนที่จะเป็น
หย้อคบทาน
๑๐. ผสานสมเลิศลำ้า เป็นโคลงใช้อักษรตัวเดียวในแต่ละบรรทัด
โคลงอธิบาย
ตัวเดียวเป็นสืบเส้น จำานำา
เรียกว่าประสานสมคำา เลิศลำ้า
ค่อยค่อยใส่สมคำา ครบคราด กันเอย่
กลอนเกี้ยวกินทุกกำ้า ใส่ซำ้าอักขร
ครบคราด–ฉบับ ข. เป็นคับคาด กำ้า–ทิศทาง
182
