Page 159 -
P. 159
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
ภาษาถิ่นกับวรรณกรรมไทย*
ศาสตราจารย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร**
เราควรจะภูมิใจที่คนไทยมีภาษา ตัวหนังสือและตัวเลขที่เป็นของคนไทยโดยเฉพาะ
ซึ่งมีน้อยชาติที่จะโชคดีเช่นเรานี้ ในสมัยโลกาภิวัตน์ เราอาจจะรับวัฒนธรรมของต่างชาติที่
เจริญทางเทคโนโลยีมากกว่าเรา แต่ภาษาเป็นวัฒนธรรมสุดท้ายที่แสดงถึงความเป็นไทย
เมื่อใดคนไทยเลิกพูดภาษาไทย เราก็คงไม่มีความเป็นไทยหลงเหลืออยู่อีก ไทอาหมซึ่งตั้ง
อาณาจักรไทขึ้นในอัสสัม อินเดีย เมื่อประมาณ พ.ศ. ๑๗๒๒ แต่เลิกพูดภาษาไทไปสองสาม
ร้อยปีแล้ว ปัจจุบันไทอาหมพยายามฟื้นฟูภาษาไทยขึ้นใช้ใหม่ ประเทศไทยจะยอมให้
ภาษาไทยสูญหายไปจากประเทศไทยไม่ได้ เราจะต้องฟื้นฟูภาษาไทยทั้งภาษากลางและ
ภาษาถิ่นให้เจริญวัฒนาถาวรตลอดไป
ชาวอีสานคิดว่าศิลาจารึกหลักที่ ๑ จารึกพ่อขุนรามคำาแหงมหาราชเขียนด้วยภาษา
อีสาน ชาวล้านนาเห็นว่าจารึกพ่อขุนรามคำาแหงมหาราชเขียนด้วยภาษาถิ่นล้านนา และ
ชาวปักษ์ใต้ก็ว่าจารึกพ่อขุนรามคำาแหงมหาราชใช้ภาษาถิ่นใต้ มีแต่คนภาคกลางบอกว่า
อ่านจารึกพ่อขุนรามคำาแหงมหาราชไม่ค่อยเข้าใจ
ชาวอีสานและชาวล้านนาพูดกับไทลื้อที่เชียงรุ่ง สิบสองปันนาได้เข้าใจเกือบร้อยละ
๑๐๐ ไทมาวหรือไทเหนือที่มณฑลหยุนหนาน ประเทศจีน สื่อสารกับชาวอีสาน ชาว
ล้านนา ชาวใต้ได้สะดวก แต่พูดกับคนภาคกลางไม่ค่อยรู้เรื่อง เพื่อนไทมาวของผู้เขียน
บอกว่า อ่านจารึกพ่อขุนรามคำาแหงมหาราชเข้าใจได้ดี แต่อ่านหนังสือพิมพ์เมืองไทยไม่ค่อย
เข้าใจ ทั้งนี้เพราะภาษาภาคกลางมีคำายืมจากภาษาเขมรและบาลีสันสกฤตปนอยู่มาก
คนไทยที่เกิดในภูมิภาคต่างๆ จึงควรภูมิใจว่าสามารถพูดกับคนไทนอกประเทศได้
รู้เรื่อง อ่านวรรณกรรมโบราณของไทย และอ่านจารึกโบราณของไทยรู้เรื่องดีกว่าคนภาคกลาง
ภาษาไทยโบราณบางคำาในศิลาจารึกสุโขทัยยังใช้กันอยู่ในท้องถิ่นและนอกประเทศ
เช่น กว่า จารึกใช้ว่า ล้มตายหายกว่า ศาสตราจารย์ยอร์ช เซเดส์ อธิบายไว้ว่า ภาษาไทย
โบราณในเมืองจีนแปลว่า เสีย เช่น ตายกว่าแล้ว หลวงวิจิตรวาทการแปลว่า จาก เพราะ
* พิมพ์ครั้งแรกใน สถาบันภาษาไทย กรมวิชาการ. ๒๕๔๕. ทิศทางการสืบสานภาษา วรรณกรรม
และภูมิปัญญาท้องถิ่นกับการปฏิรูปสังคมใหม่. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์คุรุสภา ลาดพร้าว.
** ภาควิชาภาษาตะวันออก คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร ๒๕๔๖. ภาษา - จารึก
ฉบับที่ ๘ ๘๔ ปี ศาสตราจารย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร. กรุงเทพฯ : อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง.
157
