Page 91 -

โครงการรวบรวมและจัดทําวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

วารสารวนศาสตร 31 (3) : 85-91 (2556) 89
์

ยุติธรรม และไม่ได้รับน�้าตามค�าขอ สภาพการรับน�้า น�้าในการจัดส่งน�้าระหว่าง 3 - 5 วัน ต่อสายคิดเป็น

ชลประทานส�าหรับการปลูกพืชฤดูแล้งยังไม่เพียงพอ ร้อยละ 50.90 มีปัญหาในการใช้น�้าชลประทานคิดเป็น
คิดเป็นร้อยละ 70.80 เหตุผลสภาพการรับน�้าชลประทาน ร้อยละ 57.10 ส�าหรับปัญหาของการใช้น�้าชลประทาน
ส�าหรับการปลูกพืชฤดูแล้งที่ไม่เพียงพอว่า เกษตรกร คือ ได้รับน�้าไม่ตรงเวลา คิดเป็นร้อยละ 18.20

ต่างเปิดรับน�้าพร้อมกันในคูส่งน�้า รองลงมา จัดเป็น
เวรโดยส่งน�้าให้ต้นคูส่งน�้าก่อน จัดเป็นรอบเวรโดย บทบาทการจัดการน�้าชลประทานของกลุ่มผู้ใช้
ส่งน�้าให้ท้ายคูส่งน�้าก่อน การมีส่วนร่วมในการวางแผน น�้าในการบริหารจัดการชลประทาน
ในการใช้น�้าจากพื้นที่ พบว่า กลุ่มผู้ใช้น�้าที่ศึกษาเห็น บทบาทการจัดการน�้าชลประทานแบ่งออก

ว่าผู้น�ามีส่วนร่วมในการวางแผนคิดเป็นร้อยละ 36.00 เป็น 4 ด้าน ได้แก่ ด้านการจัดการน�้าชลประทาน
การจัดท�าแผนในการใช้น�้าของหมู่บ้านหรือชุมชน ด้านการดูแลและบ�ารุงรักษา ด้านการบริหารงานใน
พบว่า มีการจัดท�าและประกาศให้ทราบอย่างชัดเจน กลุ่มผู้ใช้น�้า และด้านการให้ความร่วมมือกับเจ้าหน้าที่
คิดเป็นร้อยละ 54.00 เคยมีการประชุม และเคยเข้าร่วม ชลประทาน พบว่า บทบาทการจัดการน�้าชลประทาน

บางครั้ง คิดเป็นร้อยละ 66.50 มีการวางแผนส�ารอง ในภาพรวมจัดอยู่ในระดับปานกลาง ( = 3.23) เมื่อ
X
หรือแผนฉุกเฉินเพื่อป้องกันปัญหาเกี่ยวกับน�้า คิดเป็น จ�าแนกเป็นรายด้าน พบว่า บทบาทด้านการดูแลและ
ร้อยละ 36.60 ส่วนใหญ่มีปริมาณน�้าใช้เพียงพอต่อ บ�ารุงรักษา และบทบาทด้านการให้ความร่วมมือกับ
ความต้องการ คิดเป็นร้อยละ 70.8 หน่วยงานที่มีส่วน เจ้าหน้าที่ชลประทานมีค่าเฉลี่ยมากที่สุด โดยมีค่าเฉลี่ย

ให้การบริการจัดการน�้าได้เป็นอย่างดีและมีประสิทธิภาพ 3.30 จัดอยู่ในระดับปานกลาง รองลงมาเป็นบทบาท
คิดเป็นร้อยละ 26.30 วิธีการในการใช้น�้าเข้าไปยังพื้นที่ ด้านการจัดการน�้าชลประทาน ( = 3.26) จัดอยู่ใน
X
การเกษตรโดยต่อท่อจากสายส่งน�้า คิดเป็นร้อยละ ระดับปานกลาง และมีบทบาทด้านการบริหารงานใน
64.60 ส่วนใหญ่จ�าเป็นต้องใช้น�้าในช่วงเดือนมกราคม - กลุ่มผู้ใช้น�้าน้อยที่สุด โดยมีค่าเฉลี่ย 3.14 จัดอยู่ใน

มีนาคม คิดเป็นร้อยละ 75.80 ระดับปานกลาง ทั้งนี้เนื่องจากกลุ่มผู้ใช้น�้าทุกคนเห็นว่า
บทบาทในการบริหารจัดการน�้าชลประทานสมาชิก
การบ�ารุงรักษาและการใช้น�้าชลประทาน ยังให้ความส�าคัญในระดับปานกลางและยังให้ความ
กลุ่มผู้ใช้น�้ามีส่วนร่วมในการจัดสรรน�้า คิดเป็น ร่วมมือในการบริหารจัดการค่อนข้างน้อยซึ่งสอดคล้อง

ร้อยละ 85.70 การปฏิบัติตามข้อตกลงและการท�าตาม กับงานวิจัยของ วิเชียร (2550) ได้ศึกษาการมีส่วนร่วม
ระเบียบการใช้น�้า พบว่า ส่วนใหญ่ปฏิบัติตาม คิดเป็น ของกลุ่มเกษตรกรผู้ใช้น�้าชลประทานต่อโครงการ
ร้อยละ 96.90 การประชุมเพื่อเตรียมวางแผนการปลูกพืช อ่างเก็บน�้าห้วยบังพวน อ�าเภอท่าบ่อ จังหวัดหนองคาย
ในฤดูฝนและฤดูแล้ง พบว่า ส่วนใหญ่มีการประชุม ผลการวิจัยพบว่า ด้านการจัดส่งน�้าการมีส่วนร่วมโดย

คิดเป็นร้อยละ 96.30 สภาพคูส่งน�้าและอาคารชลประทาน รวมอยู่ในระดับปานกลาง ดังแสดงใน Table 1
มีสภาพช�ารุดเสียหายบางส่วนต้องซ่อมแซม คิดเป็น
ร้อยละ 44.10 มีการขุดลอก คิดเป็นร้อยละ 99.40 การทดสอบสมมติฐาน
โดยมีการขุดลอก 1 ครั้งต่อปี คิดเป็นร้อยละ 64.00 การทดสอบสมมติฐาน พบว่ามี 8 ปัจจัยที่มี

ความขัดแย้งกันเกี่ยวกับการรับน�้าในคูส่งน�้า พบว่า ต่อการบริหารจัดการน�้าของกลุ่มผู้ใช้น�้าในโครงการ
มีความขัดแย้งกันคิดเป็นร้อยละ 67.70 ระบบหมุนเวียน ชลประทานจอมทอง นครหลวงเวียงจันท์ ได้แก่