Page 116 -
P. 116
โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
วารสารมนุษยศาสตร์ปีที่ 24 ฉบับที่ 2 (กรกฎาคม-ธันวาคม 2560) 97
ในการสืบทอดดังกล่าว พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์
มักทรงปรับเปลี่ยนถ้อยค าบางค าหรือบางวรรคด้วย มิได้ทรงใช้ตรงตามบทเดิม
ทั้งหมด ถ้อยค าที่ทรงปรับมีทั้งค าเรียกตัวละคร ค าบรรยายลักษณะตัวละคร ค าแสดง
กิริยาอาการ และค าแสดงอารมณ์ความรู้สึก เช่น ทรงปรับวรรค “ระตูผู้ผ่านบุศสิหนา”
เป็น “รตูเผ่าเจ้ามนุษย์บุดสิหนา” ทรงปรับวรรค “พระโฉมยงองค์มิสาระปันหยี” เป็น
“พระยุพะยงองค์สาระปันหยี” ทรงปรับวรรค “จึงแต่งตัวตามอย่างชาวป่า” เป็น “จึง
แต่งกายกาววาวเช่นชาวป่า” ทรงปรับวรรค “จึ่งกรูออกมาทันใด” เป็น “ต่างกรูกัน
ออกมาซ่าไพร” และทรงปรับวรรค “ระตูขัดแค้นแสนศัลย์” เป็น “รตูแค้นขัดจนหัดถ์สั่น”
ในที่นี้จะยกตัวอย่างบทพรรณนาความโกรธของระตูบุดสิหนาและบทสระสรง
ทรงเครื่องของปันหยีมาเปรียบเทียบกับบทเดิมในฉบับรัชกาลที่ 2 ดังนี้
ตารางที่ 2
ตัวอย่างการสืบทอดบทร้องของฉบับรัชกาลที่ 2 และการปรับเปลี่ยนถ้อยค าบางค าใน
บทละครร าเรื่องอิเหนาฉบับพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์
เรื่องอิเหนำฉบับรัชกำลที่ 2 เรื่องอิเหนำฉบับพระเจ้ำบรมวงศ์เธอ
กรมพระนรำธิปประพันธ์พงศ์
๏ เมื่อนั้น ๏ เมื่อนั้น
ระตูผู้ผ่านบุศสิหนา รตูเผ่า, เจ้ามนุษย์, บุดสิหนา
ได้ยินเสียงอื้ออึงถึงพลับพลา ได้ยินเสียง, อื้ออึง, ถึงพลับพลา
ขัดใจไคลคลาออกมาพลัน ขัดพระไทย, ไคลคลา, ออกมาพลัน
เสด็จเหนือแท่นที่นั่งบัลลังก์รัตน์ เห็นทหาร, พล่านแค้น, แสนสาหัศ
จึ่งด ารัสตรัสถามกิดาหยัน จึงด ารัส, ตรัสถาม, กิดาหยัน
ใครวิวาทชกตีกันนี่นัน ใครวิวาท, ชกตี, กันนี่นัน
จะกลัวเกรงใจกันก็ไม่มี ฯ จะกลัวเกรง, ใจกัน, ก็ไม่มี ฯ
(พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย, (พระศรี, ม.ป.ป., น. 10)
2514: น. 124)
๏ บรรจงทรงสอดสนับเพลา ๏ พระบรรจง, สอดทรง, สนับเพลา
ภูษานุ่งหน่วงเนาไม่เลื่อนหลุด ภูษาม่วง, หน่วงเนา, ใม่รู้หลุด
ฉลององค์เกราะสุวรรณกันอาวุธ ฉลององค์, เกราะสุวรรณ, กันอาวุธ
เจียระบาดผาดผุดพรรณราย เจียรบาด, ผาดผุด, พรรณะราย
