Page 21 -

โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

10 Humanities Journal Vol.20 Special Issue (2013)

7. ไข่มุกจากหอยมุก (śuktyudbhava, śuktiprabhava) เป็นเม็ดที่อยู่ใน
หอยมุก

ในบรรดาไข่มุกตามแหล่งก าเนิดทั้งแปดนี้ ไข่มุกที่หาได้ยากคือไข่มุก
จากเขี้ยวหมูป่า ปล้องไม้ไผ่ แต่ไข่มุกที่หาได้ยากยิ่งกว่าคือไข่มุกจากเมฆ เพราะ

ไม่มีอยู่ในโลก ส่วนไข่มุกที่มีอานุภาพมากที่สุดคือไข่มุกจากหัวงู ซึ่งต้องน ามาผ่าน
การท าพิธีบูชาโดยพราหมณ์ผู้รู้เรื่องพิธีกรรม (GP.1.69.12-14) ด้านมาตรฐานการ
ตรวจสอบไข่มุกที่อธิบายไว้นั้น ก าหนดไว้ส าหรับไข่มุกที่ได้จากหอยมุกซึ่งเป็น
ไข่มุกที่พบได้ทั่วไปในโลก ตามต ารากล่าวว่าไข่มุกที่มีคุณภาพจะต้องมีคุณสมบัติ
ขาวสะอาด เงางาม มีน้ าหนัก ไร้ต าหนิ แวววาว และกลมเกลี้ยง (GP.1.69.41-42)

วิธีการทดสอบไข่มุกว่าเป็นของแท้หรือไม่ ท าได้โดยน าไข่มุกไปแช่ในน้ ามันดิบ
ร้อนผสมเกลือ ต่อจากนั้นน าไปแช่ในน้ าเย็นตลอดคืน พอยกขึ้นมาแล้วให้น าไปถู
กับเมล็ดข้าวเปลือกหรือน าไปห่อด้วยผ้าแห้ง ถ้าเป็นไข่มุกแท้ สีของไข่มุกจะไม่
เปลี่ยน (GP.1.69.39-40)

ทับทิม

ต ารารัตนปรีกษากล่าวไว้ว่า ทับทิมคุณภาพสูงมีแหล่งก าเนิดอยู่ริมฝั่ง
แม่น้ าราวณคงคา นอกจากนี้ในอานธรประเทศและแคว้นตุมพุรุก็อาจพบทับทิมได้
บ้างแต่คุณภาพจะด้อยกว่า มีราคาต่ ากว่า ด้านการก าเนิดนั้นพบว่าทับทิมแบ่งตาม
ลักษณะก าเนิดได้เป็น 3 ประเภทหลักๆ คือทับทิมชนิดเสาคันธิกะ (saugandhika)

กุรุวินทะ (kuruvinda) และสผฏิกะ (sphaṭika) เมื่อสังเกตการเรียกชื่อแล้วจะเห็นได้
ว่าทั้งหมดนี้เป็นชื่อของแร่ธาตุ “เสาคันธิกะ” ตามรูปศัพท์นอกจากจะหมายถึง
บัวสายดอกสีขาวหรือน้ าเงินแล้ว ยังหมายถึงก ามะถัน ซึ่งเป็นธาตุตามธรรมชาติ
ในรูปของแร่ซัลไฟต์และแร่ซัลเฟต มี “ลักษณะเป็นคราบ หรือเป็นก้อนเนื้อเนียนแต่
ร่วนมาก สีเหลือง สีส้ม น้้าตาลอมเหลือง หรือเขียวสด” (ราชบัณฑิตยสถาน, 2548:
100-101) เป็นที่น่าสังเกตว่าก าเนิดทับทิมในก ามะถันไม่ตรงตามหลักวิทยาศาสตร์

ปัจจุบัน (Wojtilla, 2011: 185) “กุรุวินทะ” เป็นค าที่พ้องกับชื่อแร่ “คอรันดัม” ซึ่งเป็น
ต้นก าเนิดของทับทิมตามข้อมูลอัญมณีวิทยาในปัจจุบัน ส่วนค าว่า “สผฏิกะ”