Page 49 -

โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

38 วารสารมนุษยศาสตร

2. มนุษยตองดํารงจิตของตนใหอยูในความถูกตองจึงจะหลุดพนจากกิเลส
กลาวคือ มนุษยตองไมลุมหลงหรือฟุงซานไปตามกิเลส ตองรูจัก
ระมัดระวังตนดวยการครองตนอยางมีสติและยึดธรรมะเปนหลักในการดําเนินชีวิต

รวมทั้งมองกิเลสใหเปนรูปธรรมและไมหลงไปกับภาพมายาของกิเลส เพียงเทานี้
จิตใจของมนุษยก็จะดํารงอยูในความถูกตองและชีวิตของมนุษยก็จะเกิดสุข ทั้งนี้
มุมมองดังกลาวสะทอนจากคุณลักษณะเดนทางความหมาย (salient feature) บาง
ประการที่เชื่อมโยงเขากับมโนอุปลักษณตางๆ ไดแก [กิเลส คือ สิ่งมีชีวิต] กลาวคือ
เมื่อกิเลสเปนเจานายและมนุษยตกอยูภายใตอํานาจของกิเลส กิเลสจะเขามา
ควบคุมจิตใจและความคิดตางๆ ของมนุษย แตเมื่อใดก็ตามที่จิตของมนุษยมีความ

มั่นคงและหนักแนน หรือกลาวไดวา มนุษยสามารถดํารงจิตของตนไดอยางถูกตอง
แลว มนุษยก็จะหลุดพนจากอํานาจหรือการครอบงําของกิเลสเหลานั้น ในสวนของ
การใชมโนอุปลักษณ [กิเลส คือ สิ่งลอตาลอใจ] สะทอนใหเห็นวา เมื่อใดก็ตามที่
มนุษยลุมหลงไปตามกิเลส จิตใจของมนุษยก็จะไขวเขวไปตามนั้น ดังนั้นมนุษยจึง
ตองรูจักระงับจิตใจของตนและดํารงจิตของตนใหอยูในความถูกตองเพื่อที่จะไมหลง

ไปตามกิเลส นอกจากนี้การใชมโนอุปลักษณ [กิเลส คือ ของเหลว] ยังสะทอนให
เห็นวา มนุษยตองมีจิตใจที่มั่นคงและหนักแนน เพื่อปองกันไมใหกิเลสแทรกซึมเขา
มาภายในจิตใจ ดังนั้นวิธีการที่จะทําใหจิตใจของมนุษยมั่นคงและหนักแนน คือ การ
ดํารงจิตของตนใหอยูในความถูกตอง ทั้งยังจะตองรูตัวทั่วพรอมอยูเสมอและไม
ปลอยใจไปตามกิเลส ในสวนของการใชมโนอุปลักษณ [กิเลส คือ โรค] ก็สะทอนให
เห็นวา มนุษยตองดํารงจิตของตนใหมั่นคงและหนักแนน ไมปลอยใหจิตใจของตน

ออนแอเพื่อปองกันไมใหตนเองเกิดโรคกิเลสดวยการดํารงจิตของตนใหอยูใน
ความถูกตอง และใชธรรมะเปนยารักษาโรคกิเลส เพื่อใหมนุษยหายจากโรคกิเลส
เหลานั้น

3. เปาหมายในชีวิตของมนุษยคือ การที่มนุษยมีจิตใจที่ผองใส
และปราศจากกิเลส
กลาวคือ มนุษยทุกคนตองการใชชีวิตอยางมีความสุข ความสุขจึงเปน
เปาหมายสําคัญสําหรับมนุษย ทั้งนี้การที่มนุษยจะมีความสุขไดนั้น มนุษยจะตองมี