Page 114 -

โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

103

สามารถแบ่งออกเป็น 2 ลักษณะคือ 1) การขู่แบบธรรมดา เป็นการแสดงออกทางสีหน้าแบบ Open mouth ตามด้วย
การจ้องไปยังลิงตัวอื่น ตัวอย่างเช่น ลิงจ่าฝูงใช้การขู่ประเภทนี กับลิงตัวอื่นในขณะที่กินอาหาร หรือผสมพันธุ์ เพื่อ
ป้องกันลิงตัวอื่นเข้ามาใกล้หรือเข้ามายังบริเวณดังกล่าว 2) การขู่แบบรุนแรง เป็นการแสดงออกทางสีหน้าแบบ Open
mouth ตามด้วยการยกคิ วค้าง หูตั ง และขนตั ง ตัวอย่างเช่น ลิงจ่าฝูงกับรองจ่าฝูงใช้การขู่ประเภทนี ในระหว่างก่อน
การต่อสู้ ในช่วงฤดูผสมพันธุ์ (Maestripieri, 1997)

การแสดงออกทางสีหน้าและพฤติกรรมที่เกี่ยวข้อง
การแสดงออกทางสีหน้าของลิงวอกภูเขามีความเกี่ยวข้องกับ 2 พฤติกรรมหลัก คือ พฤติกรรมก้าวร้าว
(Aggressive behavior) และพฤติกรรมการผูกไมตรี (Affiliative behavior) พบว่าสัดส่วนของการแสดงสีหน้าที่
เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการผูกไมตรีร้อยละ 56.2 มากกว่าพฤติกรรมก้าวร้าวร้อยละ 43.8 (T test: t = 2.8, d.f. = 22,
N = 24, p = 0.01) โดยการแสดงสีหน้าที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการผูกไมตรีในรูปแบบของ Teeth chatter มากที่สุด
ร้อยละ 41.3 รองลงมาคือ Bared teeth ร้อยละ 9.7 Eye brow ร้อยละ 2.7 และ Lip smack ร้อยละ 2.5 ส่วน
รูปแบบของการแสดงสีหน้าหน้าที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมก้าวร้าว มากที่สุดคือ Open mouth ร้อยละ 32.8 รองลงมา
2
คือ Eye brow ร้อยละ 11 (Chi-square test: χ = 30.5, d.f. = 7, N = 966, p = 0.000) นอกจากนี ยังพบว่าลิง
วอกภูเขาแสดงพฤติกรรมและท่าทางที่เกี่ยวข้องกับการแสดงออกทางสีหน้า ดังแสดงในตารางที่ 2 จากการสังเกต
พบว่าสมาชิกในฝูงของลิงวอกภูเขาแสดงออกทางสีหน้าที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการผูกไมตรีมากกว่าพฤติกรรม
ก้าวร้าว เพื่อลดพฤติกรรมก้าวร้าวและการต่อสู้ เพื่อหลีกเลี่ยงการบาดเจ็บ และล้มตายของสมาชิกในฝูง อย่างไรก็ตาม
การแสดงออกทางสีหน้าที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมก้าวร้าว พบว่ามีสัดส่วนถึงร้อยละ 43.8 เนื่องจากลิงวอกภูเขาจะ
แสดงออกทางสีหน้าพร้อมกับพฤติกรรมก้าวร้าว เพื่อหลีกเลี่ยงการปะทะโดยตรงกับลิงตัวอื่นในฝูง โดยแสดงออกทางสี
หน้าแบบ Open mouth และ Eye brow เมื่อลิงตัวอื่นเห็นจะหลบไปยังบริเวณอื่น ท้าให้หลีกเลี่ยงการปะทะและต่อสู้

จากการสังเกตยังพบว่าการแสดงออกทางสีหน้าไม่ว่าจะเกี่ยวข้องกับ พฤติกรรมการผูกไมตรี หรือพฤติกรรมก้าวร้าว
ทั งสองรูปแบบมีวัตถุประสงค์เดียวกันคือ หลีกเลี่ยงการการต่อสู้ เพื่อลดการบาดเจ็บและล้มตายของสมาชิกในฝูง

การแสดงสีหน้าในแต่ละเพศและวัย
ลิงวอกภูเขามีการแสดงสีหน้าที่แตกต่างกันระหว่างเพศผู้และเพศเมีย (T test: t = -6.7, d.f. = 22, N = 24, p
= 0.000) โดยพบว่าลิงวอกภูเขาเพศผู้แสดงสีหน้าร้อยละ 62.8 มากกว่าเพศเมีย ร้อยละ 37.2 ส่วนการแสดงสีหน้ามี
ความแตกต่างกันระหว่างวัย (One-way ANOVA: F =203.6, d.f. = 3, N = 48, p = 0.000) ซึ่งพบว่าตัวเต็มวัยแสดง
สีหน้ามากที่สุดร้อยละ 71.5 รองลงมาคือ วัยเด็กร้อยละ 21.1 วัยก่อนตัวเต็มวัยร้อยละ 5.1 และวัยทารกร้อยละ 2.3
เมื่อเปรียบเทียบระหว่างเพศเมียในแต่ละวัยพบว่ามีความแตกต่างกันระหว่างวัย (One-way ANOVA: F =301.7, d.f.
= 3, N = 48, p = 0.000) โดยตัวเต็มวัยเพศเมียแสดงสีหน้ามากที่สุดร้อยละ 77.4 รองลงมาคือ วัยเด็กเพศเมียร้อยละ

18.8 วัยทารกเพศเมียร้อยละ 2.5 และวัยก่อนตัวเต็มวัยเพศเมียร้อยละ 1.3 ส่วนเพศผู้ในแต่ละวัยพบว่ามีความ
แตกต่างกันระหว่างวัย (One-way ANOVA: F =53.2, d.f. = 3, N = 48, p = 0.000) โดยตัวเต็มวัยเพศผู้แสดงสีหน้า
มากที่สุดร้อยละ 68.1 รองลงมาคือ วัยเด็กเพศผู้ร้อยละ 22.5 วัยก่อนตัวเต็มวัยเพศผู้ร้อยละ 7.3 และวัยทารกเพศผู้
ร้อยละ 2.1 เมื่อเปรียบเทียบระหว่างเพศเมียและเพศผู้ในแต่ละวัยพบว่าไม่มีความแตกต่างในการแสดงสีหน้าในตัวเต็ม
วัยและวัยทารก แต่มีความแตกต่างในการแสดงสีหน้าในวัยเด็กและวัยก่อนตัวเต็มวัย ดังแสดงในตารางที่ 3 ซึ่ง
เปรียบเทียบโดยใช้สถิติ Paired Sample T test โดยค่าร้อยละของเพศเมียและเพศผู้ในตัวเต็มวัยเท่ากับ 40.3 และ
59.7 ค่าร้อยละของเพศเมียและเพศผู้ในวัยก่อนตัวเต็มวัยเท่ากับ 9.8 และ 90.2 ค่าร้อยละของเพศเมียและเพศผู้ในวัย

เด็กเท่ากับ 33.2 และ66.8 และค่าร้อยละของเพศเมียและเพศผู้ในวัยทารกเท่ากับ 59.3 และ 40.7

วารสารสัตว์ป่าเมืองไทย ปีที่ 24 พ.ศ. 2560 Journal of Wildlife in Thailand Vol. 24, 2017