Page 416 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

2.3 ใช้ปุ๋ยให้ถูกจังหวะเวลา (right time)
ในบางช่วงของการเจริญเติบโต หรือช่วงทางสรีระ (physiological stages) ข้าวใช้ธาตุอาหาร

บางธาตุมากกว่าช่วงอื่นหรือไวต่อการขาดแคลนธาตุอาหาร จึงต้องใช้ปุ๋ยให้ถูกจังหวะเวลา (Right time)
เช่น การใส่ปุ๋ยสูตรต่างกันในระยะต้นกล้า ระยะก�าเนิดช่อดอกและหลังจากออกดอก
2.4 ใส่ปุ๋ยในบริเวณที่ถูกต้อง (right place)

ปุ๋ยท�าปฏิกิริยากับดินและอาจถูกตรึง บางส่วนถูกชะละลายและสูญหายไปกับการกร่อนดิน
การใส่ปุ๋ยที่มีประสิทธิภาพสูง คือ ใส่ในบริเวณและด้วยวิธีการใส่ ที่ช่วยให้รากข้าวใช้ประโยชน์ได้เร็ว

และมาก (Right place) รวมทั้งการลดระดับน�้าในนาก่อนการใส่ปุ๋ยเพื่อลดการสูญเสียปุ๋ยด้วย

3. ผลดีของการใช้ปุ๋ยที่ถูกต้อง

การใช้ปุ๋ยตามแนวทางดังกล่าวจะส่งผลดีด้านเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อมในระยะยาว ดังนี้
3.1 ผลดีด้านเศรษฐกิจ มี 3 ประการ คือ

1) ชาวนาในท้องถิ่น จังหวัดและประเทศมีรายได้เพิ่มขึ้น
2) เมื่อปฏิบัติกันอย่างกว้างขวางย่อมท�าให้ภาพรวมด้านเศรษฐกิจของประเทศดีขึ้น
3) ผลสืบเนื่อง คือ เกิดการพัฒนาในด้านต่างๆ ของท้องถิ่นตามมา

3.2 ผลดีด้านสังคม เป็นผลสืบเนื่องจากผลดีทางเศรษฐกิจของครัวเรือน ชุมชนและประเทศ คือ
1) คุณภาพชีวิตด้านที่อยู่อาศัย โภชนาการและการศึกษาของครอบครัวชาวนาดีขึ้น

2) มีก�าลังทรัพย์ในการปรับปรุงประสิทธิภาพของแรงงานเกษตรกรรม โดยใช้เครื่องทุ่นแรง
ซึ่งช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการท�างานในนา ค่าใช้จ่ายต่อหน่วยน�้าหนักผลผลิตจึงลดลง และมีการพัฒนา
ฝีมือแรงงานของผู้ปฏิบัติงาน

3) มีโอกาสเข้าถึงแหล่งข้อมูล เพื่อน�ามาใช้ในการจัดการนาข้าวและการตัดสินใจในการท�า
กิจกรรมในนาข้าว

3.3 ผลดีด้านสิ่งแวดล้อม มี 3 ประการ คือ
1) ลดการสูญเสียธาตุอาหารจากฟาร์มไปสู่สิ่งแวดล้อม โดย
(1) ลดการกร่อนดินซึ่งมีธาตุอาหารติดไปกับอนุภาคดิน

(2) ลดการเคลื่อนย้ายของธาตุอาหารลงไปปนเปื้อนน�้าใต้ดิน
2) ลดพลังงานที่ใช้ต่อหน่วยน�้าหนักผลผลิตข้าวลง จึงมีส่วนช่วยในการอนุรักษ์พลังงาน

3) ปรับปรุงกระบวนการผลิต ให้มีความเชื่อมโยงกับการเลี้ยงสัตว์ น�าไปสู่การหมุนเวียน
ธาตุอาหารพืช ระหว่างแปลงนากับฟาร์มปศุสัตว์
นอกจากนี้การใช้ปุ๋ยไนโตรเจนในอัตราที่เหมาะสมยังช่วยลดการปลดปล่อยก๊าซเรือนกระจก

เช่น N O อีกด้วย
2

412 การจัดการธาตุหลักในนาข้าว ดิน ธาตุอาหารและปุ๋ยข้าว