Page 365 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

1) การใช้ประโยชน์ของไนโตรเจน โมลิบดีนัมมีบทบาทส�าคัญ 2 ประการ คือ (1) เป็น
องค์ประกอบในเอนไซม์ไนโทรจีเนสซึ่งท�าหน้าที่รีดิวซ์แก๊สไนโตรเจนให้เป็นแอมโมเนียในการตรึงไนโตรเจน

ของจุลินทรีย์ ทั้งประเภทที่อยู่อย่างอิสระหรือจุลินทรีย์ที่อยู่ร่วมกับพืช ส�าหรับพืชตระกูลถั่วนั้น ในปม
ของรากมีแบคทีเรียชื่อไรโซเบียม ตรึงไนโตรเจนแล้วส่งแอมโมเนียที่ได้ให้เซลล์พืชใช้สังเคราะห์กรดอะมิโน
-
เพื่อน�ามาสร้างโปรตีนและเอนไซม์ต่างๆ และ (2) การใช้ประโยชน์ไนเทรตไอออน (NO ) ที่รากหรือใบ
3
พืชดูดได้ โดยน�าไนเทรตมารีดิวซ์เป็นไนไทรต์ เปลี่ยนต่อไปเป็นแอมโมเนียม แล้วน�ามาผลิตกรดอะมิโน
โมลิบดีนัมเป็นองค์ประกอบในเอนไซม์ไนเทรตรีดักเทสซึ่งเร่งปฏิกิริยาการรีดิวซ์ไนเทรตให้เป็นไนไทรต์

2) การเปลี่ยนรูปก�ามะถัน ในกรณีที่ใบพืชดูดแก๊สซัลเฟอร์ไดออกไซด์ (SO ) จากอากาศ
2
2-
แล้วเปลี่ยนซัลไฟต์ไอออน (SO ) นั้น เนื่องจากการสะสมซัลไฟต์อาจเป็นพิษต่อเซลล์ จึงจ�าเป็นต้องใช้
3
เอนไซม์เปลี่ยนให้เป็นซัลเฟต (SO ) ซึ่งเป็นรูปที่พืชเก็บส�ารองไว้แล้วน�ามาใช้ในช่วงขาดแคลน เอนไซม์
2-
4
ดังกล่าวมีโมลิบดีนัมเป็นองค์ประกอบเช่นเดียวกัน
3) การสังเคราะห์สารอื่นๆ โมลิบดีนัมมีบทบาทเกี่ยวข้องกับการสังเคราะห์กรดนิวคลีอิก

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง RNA ซึ่งท�าหน้าที่ในการสังเคราะห์โปรตีน โมลิบดีนัมเกี่ยวข้องกับการท�างานของ
วิตามินซี และการสังเคราะห์สารอินทรีย์ฟอสเฟต เช่น ฟอสโฟลิปิดอันเป็นองค์ประกอบในโครงสร้าง
ของเยื่อหุ้มเซลล์

2.2 บทบาทด้านการพัฒนาของพืช
ระยะเจริญพันธุ์เป็นช่วงที่โมลิบดีนัมมีบทบาทส�าคัญ ในการพัฒนาเกสรเพศผู้และความสมบูรณ์

ของละอองเรณู ตลอดจนการสะสมอาหารส�ารองในเอนโดสเปิร์มของเมล็ด

3. อาการขาดโมลิบดีนัมของข้าว
โมลิบดีนัมเป็นธาตุที่เคลื่อนย้ายในโฟลเอ็มได้ปานกลาง อาการขาดจึงปรากฏทั้งที่ใบอ่อนและ

ใบส่วนกลางของต้น ข้าวที่ขาดโมลิบดีนัมจะมีผลกระทบต่อการเจริญเติบโต เช่น ใบมีขนาดเล็ก ต้น
แคระแกร็น อาการเริ่มแรกคือแผ่นใบอ่อนมีสีเขียวอ่อนสม�่าเสมอทั้งแผ่นใบ เมื่อการขาดรุนแรงมากขึ้น

จะพบว่าเนื้อใบระหว่างเส้นใบมีสีเหลือง และขอบของแผ่นใบโค้งขึ้น หรือใบม้วนจนผิดรูปทรง ข้าวเป็น
พืชที่ไม่ไวต่อการขาดโมลิบดีนัมมากนัก เมื่อเทียบกับข้าวโพดและถั่วเหลืองซึ่งเป็นพืชที่ไวและค่อนข้างไว
ต่อการขาดธาตุนี้ตามล�าดับ (Dobermann and Fairhurst, 2000; Fairhurst et al., 2007)

4. ความเข้มข้นและการดูดสะสมโมลิบดีนัมของข้าว

ความเข้มข้นของโมลิบดีนัมและการดูดสะสมโมลิบดีนัมในเนื้อเยื่อของข้าวเป็นดังนี้ (Cambel,
2000; Dobermann and Fairhurst, 2000; Fageria, 2014; Fagerria et al., 2011)

1) ความเข้มข้นของโมลิบดีนัมในข้าว
(1) ความเข้มข้นของโมลิบดีนัมของข้าวที่แสดงว่าขาดแคลนหรือเพียงพอ ขึ้นอยู่กับระยะ

ดิน ธาตุอาหารและปุ๋ยข้าว จุลธาตุของข้าว (ส่วนที่ 2) 361