Page 362 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ถ้าพืชใช้โบรอนและเหล็กอย่างละ 2,000 อะตอม แมงกานีส 1,000 อะตอม สังกะสี 300 อะตอม
ทองแดง 100 อะตอม จะต้องการโมลิบดีนัมเพียง 1 อะตอมเท่านั้น เมื่อมีปัญหาขาดโมลิบดีนัมในดิน

ของประเทศออสเตรเลียและนิวซีแลนด์ ก็สามารถแก้ไขได้ด้วยการปุ๋ยโมลิบดีนัมเพียง 5-10 ก.Mo/ไร่
เท่านั้น (ยงยุทธ, 2558)

1. โมลิบดีนัมในดิน
ดินที่ใช้ในการเกษตรมีโมลิบดีนัมทั้งหมด 0.6-3.5 มก. Mo/กก. หรือเฉลี่ย 2.0 มก. Mo/กก.

เฉพาะส่วนที่เป็นประโยชน์มีประมาณ 0.2 มก. Mo/กก. (Brady and Weil, 2007; Havlin et al., 2005;
Kirk, 2004, Osman, 2013; Singer and Munns, 2005; Yong et al., 2012)
1.1 รูปของโมลิบดีนัมในดิน

โมลิบดีนัมในดินแบ่งตามความเป็นประโยชน์ต่อพืช ดังนี้
1.1.1 รูปที่ไม่เป็นประโยชน์ต่อพืช

โมลิบดีนัมที่พืชใช้ประโยชน์ไม่ได้มี 3 รูป คือ
1) องค์ประกอบของแร่ ส�าหรับแร่ที่มีโมลิบดีนัมเป็นองค์ประกอบได้แก่ โมลิบดิไนต์
(MoS ) ซึ่งอยู่ในดินที่ขาดออกซิเจน เช่น ดินนาน�้าขัง แร่เพาเวลไลต์ (CaMoO ) และวูลฟีไนต์ (PbMoO )
2 4 4
อยู่ในดินไร่ทั้งที่เป็นดินกรดและดินด่าง โดยแร่เพาเวลไลต์มีมากกว่าวูลฟีไนต์ ส่วนด้านการละลายนั้น
แร่ทั้งสองชนิดนี้ละลายได้น้อยในดินที่มีพีเอชต�่ากว่า 7.5 แต่การละลายจะมากขึ้นในดินด่าง โดยเกลือ

CaMoO ละลายได้มากกว่า PbMoO
4 4
2) โมลิบดีนัมที่ถูกตรึง แม้ว่าโมลิบดีนัมจะเป็นธาตุประเภทโลหะ แต่มีสมบัติแตกต่าง
จากโลหะอื่น คือ ไอออนของจุลธาตุประเภทโลหะธาตุอื่นเป็นแคตไอออน (ไอออนประจุบวก) เช่น

2+
2+
2-
Fe และ Zn แต่ไอออนของโมลิบดีนัมอยู่ในรูปออกซีแอนไอออนโมลิบเดต (MoO ) จึงมีพฤติกรรม
4
ในดินคล้ายฟอสเฟตไอออน เช่น ถูกดูดซับอยู่กับผิวของอนุภาคออกไซด์หรือไฮดรอกไซด์ของเหล็กและ
อะลูมินัม ตลอดจนผิวของแร่ดินเหนียวด้วยพันธะทางเคมีคล้ายฟอสเฟต แม้ว่าความเหนียวแน่นในการ
ดูดยึดโมลิบเดตจะเป็นรองจากฟอสเฟตก็ตาม ด้วยเหตุนี้แอนไอออนซึ่งเข้าแทนที่โมลิบเดตที่ถูกดูดซับ
ได้ดี คือ ฟอสเฟตและไฮดรอกซิลไอออน (OH) โดยทั่วไปดินดูดซับโมลิบดีนัมได้สูงสุดที่พีเอช 4 แต่
-
ความเหนียวแน่นของการยึดจะลดลงเมื่อพีเอชของดินสูงขึ้น การใส่ปูนในดินกรดจึงช่วยเพิ่มความเป็น
ประโยชน์ของโมลิบดีนัมในดิน

3) โมลิบดีนัมในสารอินทรีย์ โมลิบดีนัมอีกส่วนหนึ่งเป็นองค์ประกอบอยู่ในอินทรียวัตถุ
และจะเป็นประโยชน์ต่อพืชเมื่ออินทรียวัตถุสลายตัว
1.1.2 รูปที่เป็นประโยชน์ต่อพืช

โมลิบดีนัมที่พืชใช้ประโยชน์ได้ง่าย คือ ส่วนที่อยู่ในสารละลายดิน ซึ่งมี 3 รูป คือ MoO 2-
4

358 จุลธาตุของข้าว (ส่วนที่ 2) ดิน ธาตุอาหารและปุ๋ยข้าว