Page 358 -
P. 358
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ท�าให้แคลเซียมในดินเพิ่มขึ้น จึงลดความเป็นประโยชน์ของโบรอนในดินลงไป และ (3) สัดส่วนระหว่าง
แคลเซียมและโบรอนในเนื้อเยื่อพืช สามารถบ่งบอกถึงความเพียงพอของโบรอนที่พืชได้รับ กล่าวคือ
ถ้า Ca:B มีค่าสูงกว่า 1,200:1 แสดงว่าพืชขาดโบรอน
2. บทบาทของโบรอนต่อพืช
โบรอนมีบทบาทต่อการเจริญเติบโตของพืช 5 ประการ (ยงยุทธ, 2558) ซึ่งสรุปได้ดังนี้
1) เป็นองค์ประกอบในโครงสร้างของผนังเซลล์ ธาตุที่ท�าให้ผนังเซลล์แข็งแรงมี 3 ธาตุ คือ
แคลเซียม โบรอนและซิลิคอน (Si) ส�าหรับโบรอนในผนังเซลล์นั้น อยู่ในรูปของสารอินทรีย์โบเรตเชิงซ้อน
ซึ่งเกิดจากปฏิกิริยาระหว่างกรดบอริกกับน�้าตาลและสารฟีโนลิก การเชื่อมยึดโครงสร้างของผนังเซลล์ด้วย
สารโบเรตเชิงซ้อนดังกล่าว ท�าให้ผนังเซลล์มีความแข็งแรงและยืดหยุ่น ส�าหรับผนังเซลล์ของพืชที่ขาด
โบรอนจะมีการเชื่อมโยงของเซลลูโลสอย่างหลวมๆ และความหนาของผนังเซลล์ก็ไม่สม�่าเสมออีกด้วย
2) บูรณภาพของเยื่อหุ้มเซลล์และเยื่อหุ้มออร์แกเนลล์ (อวัยวะเซลล์) บูรณภาพ (integrity)
ของเยื่อ หมายถึงสภาพของเยื่อซึ่งมีโครงสร้างสมบูรณ์และท�าหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ โบรอนมี
บทบาทในการสร้างบูรณภาพของเยื่อ เนื่องจาก (1) โบรอนสามารถรวมตัวกับไกลโคโปรตีน (โปรตีน
ที่ส่วนหนึ่งของโมเลกุลเกาะกับคาร์โบไฮเดรต) และไกลโคลิพิด (ลิดพิดที่ส่วนหนึ่งของโมเลกุลเกาะกับ
คาร์โบไฮเดรต) อันเป็นองค์ประกอบส�าคัญของเยื่อ ท�าให้โครงสร้างของเยื่อมีความมั่นคง และ (2)
โบรอนป้องกันมิให้เกิดสารบางชนิดที่ท�าให้เยื่อช�ารุด เช่น อนุมูลอิสระ เยื่อหุ้มเซลล์ของพืชที่ขาดโบรอน
จึงมีประสิทธิภาพต�่าในด้านการดูดธาตุอาหาร และมีการรั่วไหลของสารออกจากเซลล์
3) การเคลื่อนย้ายของสารทางท่อล�าเลียงอาหาร (โฟลเอ็ม) พืชที่ได้รับโบรอนเพียงพอจะมี
การเคลื่อนย้ายน�้าตาลและสารอินทรีย์ทางท่อล�าเลียงอาหาร ไปเลี้ยงราก ใบอ่อน ดอกและผลได้มาก
ทั้งนี้เนื่องจากโบรอนช่วยส่งเสริมให้สารอินทรีย์เหล่านั้นผ่านเยื่อเข้าไปในท่อล�าเลียงได้สะดวก จึงช่วยเพิ่ม
อัตราการล�าเลียงสารอินทรีย์ ตลอดจนธาตุอาหารหลายชนิดไปยังอวัยวะที่ก�าลังพัฒนา อวัยวะที่เกิดใหม่
เช่นดอกและผลจึงเจริญเติบโตเร็ว โบรอนท�าหน้าที่ส่งเสริมการเคลื่อนย้ายสารอินทรีย์ทางท่อล�าเลียงอาหาร
ร่วมกับโพแทสเซียมและแมกนีเซียม
4) เมแทบอลิซึมด้านอื่นๆ โบรอนมีบทบาทส�าคัญในเมแทบอลิซึมหลายด้าน เช่น การตรึง
ไนโตรเจนในปมรากพืชตระกูลถั่ว การสังเคราะห์แสง การสังเคราะห์กรดนิวคลีอิก (DNA สารที่ถ่ายทอด
พันธุกรรมของสิ่งมีชีวิต และ RNA สารที่ควบคุมการสังเคราะห์โปรตีน) นอกจากนี้ยังมีบทบาทเกี่ยวข้อง
กับการท�างานของออกซิน (ฮอร์โมนพืชที่มีบทบาทในการเจริญเติบโตของเซลล์) ด้วย
5) การเจริญเติบโตในระยะเจริญพันธุ์ การเจริญเติบโตของพืชแบ่งเป็นสองระยะ คือ ระยะ
การเจริญเติบโตไม่อาศัยเพศ เป็นช่วงที่พืชพัฒนาราก ส�าต้น กิ่งก้านและใบ ส่วนระยะเจริญพันธุ์เริ่ม
จากการพัฒนาตาดอกจนผลสุกแก่ โบรอนมีบทบาทส�าคัญในช่วงการพัฒนาของตาดอก เกสรเพศผู้และ
354 จุลธาตุของข้าว (ส่วนที่ 2) ดิน ธาตุอาหารและปุ๋ยข้าว
