Page 237 -
P. 237
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
1) ปัจจัยด้านภูมิอากาศ ที่มีอิทธิพลต่อการดูดธาตุอาหารของรากพืชมาก คือ อุณหภูมิ
ปริมาณและการกระจายของน�้าฝน และแสงอาทิตย์
(1) อุณหภูมิของดินและของบรรยากาศ มีส่วนเกี่ยวข้องกับการควบคุมกิจกรรม
ของเอนไซม์ทุกชนิดในพืช อุณหภูมิจึงมีอิทธิพลต่อการสะสมพลังงานในกระบวนการสังเคราะห์แสง
การสังเคราะห์โปรตีนขนส่งและการใช้พลังงานจากกระบวนการหายใจในการดูดธาตุอาหาร
(2) ปริมาณและการกระจายของน�้าฝน สัมพันธ์กับความชื้นในดินซึ่งส่งเสริมการ
เจริญเติบโตของราก การสลายตัวของอินทรียวัตถุและการปลดปล่อยธาตุอาหารของดิน ตลอดจนการ
ละลายของปุ๋ย ให้อยู่ในสารละลายดินซึ่งพืชใช้ประโยชน์ง่าย หากปริมาณฝนน้อย ฝนทิ้งช่วง และไม่มี
การให้น�้าชลประทาน รากพืชจะดูดธาตุอาหารได้น้อย
(3) แสงอาทิตย์ เป็นพลังงานรูปหนึ่งและเป็นรังสีแม่เหล็กไฟฟ้า เคลื่อนที่ผ่านที่ว่าง
ในลักษณะเป็นคลื่น แสงประกอบด้วยอนุภาคโฟตอนจ�านวนมากมายมหาศาล ความเข้มของแสงขึ้นกับ
จ�านวนโฟตอนที่มีอยู่ แสงที่มีความเข้มน้อยจะมีจ�านวนโฟตอนน้อย และที่มีความเข้มมากจะมีจ�านวน
โฟตอนมาก โฟตอนเป็นทั้งคลื่นและอนุภาค โฟตอนในแสงเป็นแหล่งพลังงานที่พืชใช้ในกระบวนการ
สังเคราะห์แสง ซึ่งเป็นการเปลี่ยนพลังงานแสงมาเป็นพลังงานของการเคลื่อนย้ายอิเล็กตรอน ในที่สุด
พลังงานดังกล่าวบางส่วนมาอยู่ในรูปเอทีพี (ATP) และพลังงานบางส่วนได้สะสมไว้ในรูปของคาร์โบไฮเดรต
พืชใช้สารที่ได้จากการสังเคราะห์แสงในการสังเคราะห์สารอินทรีย์ทุกชนิด เพื่อการเจริญเติบโตของราก
และส่วนเหนือดิน
พืชใช้คาร์โบไฮเดรตที่ได้จากการสังเคราะห์แสงในกิจกรรมต่างๆ ดังนี้ (ก) เป็น
สารตั้งต้นส�าหรับการสังเคราะห์ชีวโมเลกุลทุกชนิด เช่น โปรตีนขนส่ง โปรตีนซึ่งท�าหน้าที่ต่างๆ เซลลูโลส
ลิปิด กรดนิวคลีอิก ลิกนินและสารอินทรีย์อื่นๆ และ (ข) ใช้ในการหายใจเพื่อสร้างเอทีพี ไว้เป็น
แหล่งพลังงานส�าหรับกระบวนการดูดธาตุอาหารของรากพืช และเป็นพลังงานในกระบวนการสังเคราะห์
ชีวโมเลกุลทุกชนิด
2) ปัจจัยด้านดิน สมบัติดินที่มีอิทธิพลต่อการดูดธาตุอาหารของรากพืชมี 3 ส่วน คือ
(1) สมบัติทางฟิสิกส์ของดิน เกี่ยวข้องกับการกระจายของระบบรากทั้งแนวราบและ
แนวดิ่ง ได้แก่ ความชื้นดิน การระบายน�้าและการถ่ายเทอากาศ (ส�าหรับพืชไร่-พืชสวน) ความหนาแน่น
รวมของดิน โครงสร้างดินและเนื้อดิน
(2) สมบัติทางเคมีของดิน เกี่ยวข้องกับขนาดความจุบัฟเฟอร์ของธาตุอาหาร ความ
สามารถในการปลดปล่อยธาตุอาหารรูปที่เป็นประโยชน์และความเข้มข้นของธาตุอาหารในสารละลายดิน
ได้แก่ ปริมาณอินทรียวัตถุ พีเอช ความจุในการแลกเปลี่ยนแคตไอออนของดิน
(3) สมบัติทางชีวภาพของดิน ได้แก่ชนิด ประชากร และกิจกรรมของจุลินทรีย์ดิน
ซึ่งเกี่ยวข้องกับการย่อยสลายสารอินทรีย์ในดินเพื่อปลดปล่อยธาตุอาหารรูปที่เป็นประโยชน์ต่อพืช ฯลฯ
ดิน ธาตุอาหารและปุ๋ยข้าว หลักการธาตุอาหารพืช 233
