Page 97 -
P. 97
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
คุณภาพดินเพื่อการเกษตร
2.5 ช่วยสร้�งเสถียรภ�พท�งก�ยภ�พและก�รคำ้�จุน
ดินแต่ละบริเวณมีสภ�พแตกต่�งกัน ซึ่งเหม�ะสำ�หรับเป็นถิ่นที่อยู่ของสิ่งมีชีวิตและประโยชน์
ด้�นอื่น เช่น
1) ดินมีโครงสร้�งที่เป็นวัสดุพรุน จึงมีช่องท�งสำ�หรับก�รเคลื่อนย้�ยของนำ้�และอ�ก�ศ เป็น
ตัวกล�งที่ร�กยึดเก�ะเพื่อส่งเสริมก�รเจริญเติบโตของส่วนเหนือดิน รวมทั้งมีสภ�พที่ทนต่อแรงกร่อนดิน
ทำ�ให้ดินเหม�ะสำ�หรับก�รเจริญเติบโตของพืช สัตว์และจุลินทรีย์ดิน
2) ส�ม�รถดัดแปลงสภ�พดินให้แน่นเพื่อรองรับร�กฐ�นของอ�ค�รและท�งคมน�คม เพื่อเป็น
ถิ่นที่อยู่ของมนุษย์
3) ใต้ดินมีสภ�พที่ห่�งไกลจ�กก�รรบกวนเมื่อวัสดุถูกฝังกลบ จึงเป็นแหล่งเก็บต�มธรรมช�ติ
ของวัตถุท�งโบร�ณคดี ซึ่งช่วยให้มนุษย์ส�ม�รถศึกษ�ห�คว�มรู้ด้�นอ�รยะธรรมในอดีต
ในฐ�นะที่เป็นตัวกล�งสำ�หรับก�รเจริญเติบโตของพืช ดินทำ�หน้�ที่ต่อไปนี้
1) เป็นตัวกล�งที่เหม�ะสมสำ�หรับก�รงอกของเมล็ดและส่วนขย�ยพันธุ์ของพืช ช่วยให้ร�ก
เจริญเติบโตได้ดี
2) เป็นแหล่งธ�ตุอ�ห�รที่จำ�เป็นต่อก�รเจริญเติบโตของพืช
3) ควบคุมมิให้มีก�รเปลี่ยนแปลงต่�งๆ เกิดขึ้นรวดเร็วและรุนแรง เช่น สภ�พกรด-ด่�ง และ
คว�มเค็ม
4) มีสภ�พเหม�ะสมต่อก�รเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ดิน ซึ่งทำ�หน้�ที่ย่อยสล�ยส�รอินทรีย์
และขับเคลื่อนวัฎจักรธ�ตุอ�ห�ร
3. ตัวชี้บอกคุณภ�พดิน
ตัวชี้บอกคุณภ�พดิน (Indicators of soil quality) มี 3 ประเภท คือ ตัวชี้บอกด้�นฟิสิกส์ เคมี
และชีวภ�พ (Alabouvette et al., 2004) ตัวชี้บอกแต่ละประเภท เกี่ยวข้องกับหน้�ที่ต่�งๆ ของดิน ได้
ระบุไว้ในแต่ละตอนแล้ว แต่ส�ม�รถสรุปได้ดังต�ร�งที่ 3.9 และ 3.10 สำ�หรับก�รประเมินคุณภ�พดิน
แต่ละด้�นด้วยตัวชี้บอกต่�งๆ รวมทั้งคว�มหม�ยของก�รประเมินคุณภ�พดิน มีร�ยละเอียดในบทที่ 9
ต�ร�งที่ 3.9 ประเภทของตัวชี้บอก และคว�มเกี่ยวข้องกับหน้�ที่ของดิน
ประเภทของตัวชี้บอก หน้�ที่ดินบ�งประก�รที่เกี่ยวข้อง
ตัวชี้บอกท�งเคมี วัฎจักรธ�ตุอ�ห�ร ก�รกรอง ภ�วะบัฟเฟอร์
ตัวชี้บอกท�งฟิสิกส์ เสถียรภ�พท�งก�ยภ�พและก�รคำ้�จุน คว�มสัมพันธ์ของนำ้�ในดินและพืช ถิ่นที่อยู่
ตัวชี้บอกท�งชีวภ�พ คว�มหล�กหล�ยท�งชีวภ�พ วัฎจักรธ�ตุอ�ห�ร ก�รกรอง
สมาคมดินและปุ๋ยแห่งประเทศไทย 93
