Page 167 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
คุณภาพดินเพื่อการเกษตร

2.3.1 คว�มสัมพันธ์กับก�รทำ�หน้�ที่ของดิน คว�มจุคว�มชื้นที่เป็นประโยชน์เป็นตัวชี้บอก
ด้�นคว�มจุในก�รเก็บนำ้�ของดินในภ�คสน�ม ข้อด้อยประก�รหนึ่งของดินเนื้อหย�บ คือ มีคว�มจุในก�ร

เก็บนำ้�ฝนหรือนำ้�ชลประท�นไว้ได้น้อย ก�รใช้ปุ๋ยอินทรีย์จึงช่วยเพิ่มคว�มจุในก�รเก็บนำ้�ของดิน ซึ่งมี
คว�มสำ�คัญต่อพืชในระยะที่ฝนทิ้งช่วงหรือแห้งแล้ง อย่�งไรก็ต�มคว�มส�ม�รถของพืชที่จะใช้ประโยชน์

จ�กนำ้�ในดินตลอดชั้นดินนั้น ขึ้นอยู่คว�มลึกของร�กด้วย ซึ่งจะต้องพิจ�รณ�แยกเป็นอีกหนึ่งตัวชี้บอก คือ
คว�มต้�นท�นของดินต่อก�รไชชอนของร�ก ในดินเนื้อละเอียดมีปัญห�น้อยในด้�นธรรมช�ติของก�รเก็บ
นำ้� แต่จะมีปัญห�เรื่องก�รถ่�ยเทอ�ก�ศ และร�กพืชอ�จข�ดอ�ก�ศในขณะที่ดินแฉะ ซึ่งส�ม�รถปรับปรุง

ได้โดยก�รใส่ปุ๋ยอินทรีย์
สรุปได้ว่�ก�รจัดก�รดินที่เพิ่มคว�มจุคว�มชื้นที่เป็นประโยชน์ คือ 1) ใส่ปุ๋ยอินทรีย์ 2)

ไถพรวนแบบอนุรักษ์ 3) ปลูกพืชด้วยระบบพืชหมุนเวียนอย่�งต่อเนื่อง และ 4) ปลูกพืชคลุมดิน ส่วนก�ร
จัดก�รดินที่ผิดพล�ดและมีผลให้อัตร�ก�รแทรกซึมนำ้�ของดินลดลง คือ 1) ก�รนำ�เศษซ�กพืชออกจ�ก
แปลงหรือเผ� และ 2) ก�รไถพรวนไม่ถูกต้องจนเกิดก�รอัดตัวแน่นของชั้นดิน

2.3.2 ก�รให้คะแนนจ�กผลก�รประเมิน คว�มสัมพันธ์ระหว่�งคว�มจุคว�มชื้นที่เป็นประโยชน์
ของดินกับระดับคะแนน สำ�หรับดินเนื้อหย�บ เนื้อป�นกล�งและเนื้อละเอียดแสดงไว้ในภ�พที่ 6.10 โดย

แจงคะแนนระดับคุณภ�พดินเป็น 3 ระดับ คือ ตำ่� ป�นกล�งและสูง ซึ่งสอดคล้องกับผลก�รประเมินคว�ม
จุคว�มชื้นที่เป็นประโยชน์ของดินนั้น

Coarse Medium Fine
100

90
80
70
60
50
Score 40

30

20
10
0
0 0.05 0.1 0.15 0.2 0.25 0.3 0.35 0.4
Available Water Capacity (g/g)

ภ�พที่ 6.10 กร�ฟ 3 เส้น แสดงคว�มสัมพันธ์ระหว่�งคว�มจุคว�มชื้นที่เป็นประโยชน์ (available water capacity,
g/g) กับระดับคะแนน (score) ของดิน 3 ประเภท คือ ดินเนื้อหย�บ ( ) ดินเนื้อป�นกล�ง ( ) และดินเนื้อ
ละเอียด ( ) ส่วนแถบล่�ง กล�งและบนแสดงพิสัยคะแนนเชิงคุณภ�พดิน ช่วงตำ่� ป�นกล�งและสูงต�มลำ�ดับ

สมาคมดินและปุ๋ยแห่งประเทศไทย 163