Page 89 -

82 พันธุศาสตร์ประชากรกับการปรับปรุงพันธุ์ รเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านกา

82
ตัวอย่าง การคัดเลือกลักษณะด้อยออกบางส่วน โดยสมมติให้ยีนที่ควบคุมลักษณะดอกถั่วสีม่วงเป็นยีนเด่น A
พันธุศาสตร์ประชากร
สำาหรับการปรับปรุงพันธุ์
และดอกสีขาวเป็นยีนด้อย a ซึ่งมียีนควบคุมเพียงยีนเดียว ประกอบด้วย 2 อัลลีล คือ A และ a ซึ่งลักษณะนี้มี
ตัวอย่ำง การคัดเลือกลักษณะด้อยออกบางส่วน สมมติให้ยีนที่ควบคุมลักษณะดอกถั่วสีม่วง
การข่มของยีนแบบสมบูรณ์ โดยมีจีโนไทป์ AA และ Aa แสดงออกในเรื่องของสีดอกเป็นสีม่วง ซึ่งก่อนท าการ
เป็นยีนเด่น A และดอกสีขาวเป็นยีนด้อย a มียีนควบคุมเพียงยีนเดียว ประกอบด้วย 2 อัลลีล คือ
คัดเลือกมีต้นถั่วที่มีดอกสีม่วง 231 ต้น และต้นถั่วที่มีดอกสีขาว 96 ต้น เมื่อท าการคัดเลือกแล้วได้ต้นถั่วดอกสี
A และ a ซึ่งมีการข่มของยีนแบบสมบูรณ์ ท�าให้จีโนไทป์ AA และ Aa แสดงลักษณะดอกสีม่วง
ม่วง 83 ต้น และต้นถั่วดอกสีขาว 26 ต้น จงหาความถี่ของยีน a ที่เปลี่ยนแปลงว่ามีค่าเท่าไหร่ และความถี่ของ
พบว่า จ�านวนต้นถั่วดอกสีม่วงก่อนท�าการคัดเลือก 231 ต้น และต้นถั่วที่มีดอกสีขาว 96 ต้น เมื่อท�าการ
ยีน a หลังจากถูกคัดเลือกแล้ว
คัดเลือกแล้วได้ต้นถั่วดอกสีม่วง 83 ต้น และต้นถั่วดอกสีขาว 26 ต้น จงหาความถี่ของยีน a
ที่เปลี่ยนแปลงว่ามีค่าเท่าไหร่ รวมทั้งความถี่ของยีน a หลังจากถูกคัดเลือก

- เริ่มจากหาประชากรของต้นถั่วที่เกิดขึ้นทั้งหมดก่อนการคัดเลือกหรือตั้งต้นว่ามีจ านวน 231+96
= 327 ต้น เพราะฉะนั้นจะได้ความถี่ของจีโนไทป์ aa (q ) เท่ากับ 96/327 = 0.2936 จะมี
เริ่มจากค�านวณจ�านวนประชากรของต้นถั่วที่เกิดขึ้นทั้งหมดก่อนการคัดเลือก 231 + 96 = 327 ต้น
2
จะมีความถี่ของจีโนไทป์ aa (q ) เท่ากับ 96/327 = 0.2936 และความถี่ของยีน a (q) เท่ากับ
2
ความถี่ของยีน a (q) เท่ากับ √q = 0.542
q = 0.542
ඥ
- ท าการหาค่า selection coefficient โดยพิจารณาจากการที่มีการคัดเลือกลักษณะด้อยออก
ท�าการหาค่า selection coefficient โดยพิจารณาจากการที่มีการคัดเลือกลักษณะด้อย
บางส่วนโดยมีการข่มแบบสมบูรณ์ แปลว่า ลักษณะ AA และ Aa จะคงอยู่ในประชากร ซึ่งมีค่า
ออกบางส่วนโดยมีการข่มแบบสมบูรณ์ หมายถึง ลักษณะ AA และ Aa จะคงอยู่ในประชากร ซึ่งมีค่า
relative fitness เท่ากับ 1 และ การคัดเลือกลักษณะด้อยทิ้งมีค่า relative fitness ของลักษณะ
relative fitness เท่ากับ 1 และคัดเลือกลักษณะด้อยทิ้งมีค่า relative fitness ของลักษณะด้อย
ด้อยเท่ากับ 0.75 ซึ่งจะมีค่าอัตราการอยู่รอดของต้นถั่วดอกสีขาว s เท่ากับ 1-0.75 = 0.25
เท่ากับ 0.75 และค่าอัตราการอยู่รอดของต้นถั่วดอกสีขาว s เท่ากับ 1 - 0.75 = 0.25

ถั่วดอกสีม่วง AA และ Aa ถั่วดอกสีขาว aa
ถั่วดอกสีม่วง AA และ Aa
ถั่วดอกสีขำว aa
ต้นถั่วก่อนการคัดเลือก
จ�านวนต้นถั่วก่อนการคัดเลือก 231 96
ต้นถั่วหลังการคัดเลือก
จ�านวนต้นถั่วหลังการคัดเลือก 83 26
Fitness 83 = 0.36 26 = 0.27
26
83
231 = 0.36 96 = 0.27
231 96
Relative fitness 0.36 0.27
0.27
0.36
= 0.75
= 1
0.36
0.36 = 1 0.36 = 0.75
0.36

- หาค่าความถี่ของยีน a หลังถูกคัดเลือก q จากสูตร
หาค่าความถี่ของยีน a หลังถูกคัดเลือก q จากสูตร
1
1
q - sq 2
q = 2
q −
1 1 - sq 2 sq
q =
1 0.542 - 0.25 x (0.542) 2
2
1 − sq
=
1 - 0.25 x (0.542) 2 2
= 0.542 − 0.25 × (0.542)
q = 0.506 1 − 0.25 × (0.542) 2
1
q = 0.506
1

- หาค่าความถี่ของยีน a ที่เปลี่ยนแปลง ได้จากสูตร