Page 29 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

22 พันธุศาสตร์ประชากร
สำาหรับการปรับปรุงพันธุ์

จีโนไทป์ของเพศผู้ คือ X Y, X Y
A
a
ก�าหนดให้

A
A
ความถี่ของยีน X เป็น p มีค่าเท่ากับ ความถี่ของจีโนไทป์ X Y
m
ความถี่ของยีน X เป็น q มีค่าเท่ากับ ความถี่ของจีโนไทป์ X Y
a
a
m
ส�าหรับประชากรที่อยู่ในสภาพสมดุลที่ยีนควบคุมอยู่บนโครโมโซมเพศ ความถี่ของยีนในเพศผู้
จะเท่ากับในเพศเมีย (p = p และ q = q)
m f m f 21
เมื่อพิจารณา บทที่ 1องค์ประกอบทางพันธุกรรมและการเข้าสู่สมดุลของประชากร

ลักษณะด้อย ลักษณะเด่น
ความถี่ของเพศผู้เป็น q ความถี่ของเพศผู้เป็น p
2
ความถี่ของเพศเมียเป็น q 2 ความถี่ของเพศเมียเป็น p + 2pq
q 1 p 1
สัดส่วนของความถี่เพศผู้ต่อเพศเมีย q 2 = q สัดส่วนของความถี่เพศผู้ต่อเพศเมีย 2 =
p + 2pq 1 + q
ลักษณะด้อยจะพบในเพศผู้มากกว่าเพศเมีย ลักษณะเด่นจะพบในเพศเมียมากกว่าเพศผู้

ข้อก�ำหนด เพศเมียมีโครโมโซมเพศ คือ XX เพศผู้มีโครโมโซมเพศ คือ XY จะเห็นได้ว่า ยีนที่ควบคุม
ข้อกําหนด คือ เพศเมียมีโครโมโซมคือ XX เพศผู้มีโครโมโซมคือ XY จะเห็นได้ว่า ยีนที่ควบคุมลักษณะจะอยู่
ลักษณะจะอยู่บนโครโมโซม X เท่านั้น เพราะฉะนั้น ลูกเพศเมียจะมีจีโนไทป์ที่เกิดจำกผลคูณของควำมถี่
บนโครโมโซม X เท่านั้น เพราะฉะนั้น ลูกเพศเมียจะมีจีโนไทป์ที่เกิดจากผลคูณของความถี่ของยีนที่มาจาก
ของยีนที่มำจำกโครโมโซม X จำกพ่อแม่อย่ำงละครึ่ง ส่วนลูกเพศผู้จะได้ควำมถี่ของยีนมำจำกแม่
โครโมโซม X จากพ่อแม่อย่างละครึ่ง ส่วนลูกเพศผู้จะได้ความถี่ของยีนมาจากแม่ข้างเดียวเท่านั้น ซึ่งการศึกษา
ข้ำงเดียวเท่ำนั้น ซึ่งการศึกษาแบบนี้จะถือว่ามี 2 ประชากร
แบบนี้จะถือว่ามี 2 ประชากรในการศึกษา
ถ้าประชากรที่ไม่ได้อยู่ในสมดุลแล้วp �q �r �s 0 0 0 0
ถ้าประชากรที่ไม่ได้อยู่ในสมดุลแล้ว p ≠ r + s และ q ≠ s + t
�
�
�
�
0
0
กําหนดให้
ก�ำหนดให้
�
�
ในเพศผู้มี genotypic array คือp X Y�q X Y ; p � a �q
ในเพศผู้มี genotypic array คือ p X Y + q X Y ; p + q
�
A �
�
0 0 0 0
กําหนดให้
เมื่อ
p � ความถี่ของยีนX � A ความถี่ของจีโนไทป์X Y
�
� p = ความถี่ของยีน X = ความถี่ของจีโนไทป์ X Y
�
A
q 0 � ความถี่ของยีนX � ความถี่ของจีโนไทป์X Y
�
�
�
q = ความถี่ของยีน X = ความถี่ของจีโนไทป์ X Y
a
a
0
ในเพศเมียมี genotypic array คือr X X � 2s X X �t X X ; r � 2s �t
� �
� �
� �
�
�
�
�
�
�

โดย
r � ความถี่ของจีโนไทป์X X
� �
�
2s � ความถี่ของจีโนไทป์X X
� �
�
t � ความถี่ของจีโนไทป์X X
� �
�

จะได้ ความถี่ของยีนX ในเพศเมีย เท่ากับr �s ความถี่ของยีนX ในเพศเมีย เท่ากับ s �t
�
�
�
�
�
�
สําหรับประชากรที่ยังไม่เข้าสู่สภาพสมดุล เมื่อมีการผสมพันธุ์แบบสุ่มจะได้ความถี่ของจีโนไทป์ในลูก
เพศเมียและเพศผู้ดังนี้
ในเพศผู้
ความถี่ของจีโนไทป์X Yในชั่วลูกมาจากความถี่ของยีนX จากเพศเมีย คือp เท่ากับr �s
�
�
� � �