Page 6 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ผลผลิตและการใชประโยชน 5) ชองทางการตลาด และ 6) กลไกเชิงสถาบันซึ่งเปนปจจัยเกื้อหนุนตอ

กระบวนการผลิต

เกษตรกรถือเปนองคประกอบสําคัญในกระบวนการผลิตและใชประโยชนที่ดินในรูปแบบวนเกษตร
เนื่องจากเกษตรกรเปนผูตัดสินใจและกําหนดรูปแบบการเพาะปลูกบนที่ดินของตนเองไปจนถึงการสํารวจ

ตลาดเพื่อนําผลผลิตวนเกษตรไปจําหนาย เกษตรกรเจาของที่ดินจะเปนสมาชิกกลุมเกษตรอินทรียซึ่งเปน

องคกรชาวบานที่มีบทบาทสําคัญอยางยิ่งตั้งแตการสรางกระบวนการเรียนรูดานวนเกษตรและเกษตรกรรม

ยั่งยืนใหแกสมาชิกวนเกษตรกรในตําบลแมทา สนับสนุนในเรื่องการออกแบบระบบวนเกษตร การคัดเลือก

ชนิดพืช การจัดการ ไปจนถึงการชนสงและนําผลผลิตวนเกษตรไปสูตลาดและผูบริโภคในเมือง อีกทั้งยังมีการ

ประสานงานกับองคกรและหนวยงานภายนอกชุมชนเพื่อเขามาสนับสนุนกระบวนการเรียนรูของสมาชิก

ที่ดินสําหรับการผลิตแบบวนเกษตรในตําบลแมทามีอยู 2 ประเภทหลัก ไดแก ที่ดินทํากินที่อยูนอก

เขตปาซึ่งเปนพื้นที่ที่มีเอกสารสิทธิ์ที่ดิน และที่ดินทํากินในเขตปาสงวนแหงชาติขุนแมทาซึ่งเกษตรกร

ครอบครองแตยังไมมีเอกสารสิทธิ์ในที่ดิน สามารถจําแนกระบบวนเกษตรหลักของครอบครัวในพื้นที่ศึกษา

ออกไดเปน 4 ระบบหลัก ไดแก 1) ระบบวนเกษตรแบบสวนผลไม 2) เกษตรผสมผสาน 3) ระบบวนเกษตรที่

ปลูกพืชเกษตรรวมไมใชสอย และ 4) การปลูกผักอินทรีย ซึ่งแตละระบบจะมีสัดสวนขององคประกอบระหวาง
ไมยืนตนและพืชเกษตรที่แตกตางกัน อีกทั้ง การจัดเรียงองคประกอบไมยืนตนและพืชเกษตรในพื้นที่ก็จะ

แตกตางกัน โดยระบบวนเกษตรสามารถสรางผลผลิตที่หลากหลาย สามารถจําแนกออกเปน 5 ประเภทหลัก

ไดแก ไมใชสอย พืชผลเกษตร ผลไม ผักอินทรียและผักพื้นบาน และนิเวศบริการ (ความหลากหลายชีวภาพ น้ํา

อากาศ)

ชองทางการตลาดผลผลิตวนเกษตรในพื้นที่ตําบลแมทา อําเภอแมออน จังหวัดเชียงใหม ออกเปน 5

ชองทางหลักตามประเภทของผลผลผลิตวนเกษตร ไดแก ตลาดในหมูบาน ผานพอคาคนกลาง ตลาดนัดเกษตร
อินทรียในเมืองเชียงใหม หางสรรพสินคาและ Modern trade เชน Tops และ เลมอนฟารม และการตลาด

ระบบสมาชิก ชองทางตลาดแตละประเภท/ระบบสามารถรองรับผลผลิตวนเกษตรที่แตกตางกันทั้งประเภท

และปริมาณของผลผลิต อีกทั้ง วิธีการบริหารจัดการยังมีความแตกตางกันอีกดวย

ความเปนไปไดในการผลักดันและขับเคลื่อนกระบวนการผลิตวนเกษตรในพื้นที่ศึกษาใหสามารถตอบ

โจทยทั้งทางดานเศรษฐกิจครอบครัว ชุมชน/สังคม และดานสิ่งแวดลอมไดรับการสนับสนุนอยางแข็งขันและ

ตอเนื่องจากกลไกตางๆ ทั้งในระดับชาติและระดับทองถิ่น ทั้งนี้ นโยบายของคณะกรรมการที่ดินแหงชาติใน
การอนุญาตใหเกษตรกรสามารถใชประโยชนที่ดินปาไมไดอยางถูกตองตามกฎหมายถือเปนกลไกเชิงนโยบายที่

สรางความมั่นใจใหกับเกษตรกรเปนอยางมากในการที่จะลงทุนในที่ดินของตนเองในระยะยาวโดยพิจารณาใน

6