Page 4 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ประโยชนในดานเปนแหลงไมใชสอย คิดเปนรอยละ 35.55 และใชประโยชนจากปาเพื่อเปนพื้นที่เลี้ยงวัว คิด

เปนรอยละ 3.99

ครัวเรือนตัวอยางสวนใหญมีที่ดินเปนของตนเอง มีการถือครองที่ดินเฉลี่ย เทากับ 4.46 ไรตอ

ครัวเรือน ครัวเรือนที่ถือครองสูงที่สุด เทากับ 35 ไร และนอยที่สุด เทากับ 0.25 ไร สําหรับเกษตรกรที่มีที่ดิน
ทํากินในพื้นที่แปลงรวมถือครองที่ดินเฉลี่ยครัวเรือนละ 3.75 ไร ขนาดที่ดินที่มีการถือครองมากที่สุด เทากับ

27 ไร และนอยที่สุด เทากับ 0.25 ไร ดานการใชประโยชนที่ดินในพื้นที่แปลงรวมมีการใชที่ดินสําหรับการปลูก

ผักอินทรีย คิดเปนรอยละ 91.35 รองลงมา คือ ใชเพื่อเปนที่อยูอาศัย และการทําวนเกษตรและเกษตร
ผสมผสาน คิดเปนรอยละ 87.57 และ 79.46

โครงการจัดที่ดินทํากินใหกับชุมชนตามนโยบายของรัฐบาลคัดเลือกพื้นที่ตําบลแมทา อําเภอแมออน
จังหวัดเชียงใหม เปนพื้นที่นํารองสําหรับการดําเนินโครงการซึ่งเปนโครงการนํารองที่ชาวบานตําบลแมทายังไม

คอยคุนเคยมากนัก จากการประเมินความรูความเขาใจของเกษตรกรเกี่ยวกับโครงการ พบวา เกษตรกรสวน

ใหญมีความรูความเขาใจเกี่ยวกับความเปนมา วัตถุประสงคของโครงการ และเงื่อนไขของการใชประโยชน
พื้นที่ของโครงการ อยางไรก็ตาม เกษตรกรยังมีความเขาใจที่คลาดเคลื่อนเกี่ยวกับความเปนเจาของที่ดินของ

โครงการและผูที่ไดรับอนุญาตใหเขาทําประโยชน ทั้งนี้ โครงการจัดที่ดินทํากินใหกับชุมชนตามนโยบายของ

รัฐบาลเปนการเปลี่ยนแปลงระบบกรรมสิทธิ์ในที่ดินโดยอนุญาตใหเกษตรกรสามารถใชประโยชนที่ดินปาสงวน
แหงชาติไดอยางถูกตองตามกฎหมาย โดยมีระยะเวลาของการอนุญาต 30 ป เกษตรกรสวนใหญ รอยละ 91.4

เห็นดวยเกี่ยวกับโครงการจัดที่ดินทํากินใหกับชุมชน เนื่องจากการมีโครงการทําใหชุมชนมีความชอบธรรมทาง

กฎหมายในการใชประโยชนที่ดินปาสงวนแหงชาติ และรอยละ 70.30 ของเกษตรกรที่ใหสัมภาษณมีความ
มั่นใจมากขึ้นในการถือครองและใชประโยชนที่ดินในพื้นที่ปา

2) สถานภาพการปรับใชระบบวนเกษตรและเงื่อนไขของเกษตรกร

ในพื้นที่โครงการจัดที่ดินทํากินใหชุมชนตําบลแมทา อําเภอแมออน จังหวัดเชียงใหม มีเกษตรกรที่

ปรับใชระบบวนเกษตรทั้งหมด 59 ครัวเรือน คิดเปนรอยละ 5.6 ของจํานวนครัวเรือนทั้งหมด (1,051

ครัวเรือน) มีจํานวนแปลงวนเกษตร ทั้งสิ้น 76 แปลง และพื้นที่วนเกษตรรวมทั้งหมด 264.20 ไร ขนาดพื้นที่

แปลงวนเกษตรเฉลี่ยตอครัวเรือน เทากับ 4.13 ไร

พัฒนาการของการทําวนเกษตรในตําบลแมทา สามารถแบงออกเปน 3 ระยะ ชวงแรก (พ.ศ. 2525 –
2535) ซึ่งเปนระยะเวลาที่มีองคกรพัฒนาเอกชน “Northnet” เขาไปจัดกระบวนการเรียนรูในชุมชนและหนุน

เสริมใหเกษตรกรในตําบลแมทาปรับเปลี่ยนระบบการผลิตจากการปลูกพืชเชิงเดี่ยวมาเปนระบบเกษตรอินทรีย

ชวงที่สอง (พ.ศ. 2536 - 2545) เปนชวงที่มีการขยายเครือขายในตําบลแมทาโดยการสรุปบทเรียนของ

4