Page 11 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

บทคัดยอ

โครงการวิจัยมีวัตถุประสงคเพื่อ 1) ศึกษาสภาพทางเศรษฐกิจ สังคมของเกษตรกร ประเมิน

สถานภาพของระบบวนเกษตรในพื้นที่ศึกษา รวมถึงการประเมินโอกาสและขอจํากัดของเกษตรกรในการปรับ
ใชระบบวนเกษตร 2) สํารวจความหลากหลายของชนิดพืชในแปลงวนเกษตรของเกษตรกร และวิเคราะหดัชนี

ความหลากหลายของพืชในระบบวนเกษตรในพื้นที่ศึกษา และ 3) วิเคราะหโซคุณคาการจัดการระบบวน

เกษตรเพื่อเพิ่มพูนความหลากหลายทางชีวภาพในระดับทองถิ่น ผูวิจัยผสมผสานเทคนิคการวิจัยเชิงสํารวจ

(ปริมาณ) รวมกับเทคนิคการวิจัยเชิงคุณภาพ วิเคราะหขอมูลดวยสถิติเชิงพรรณนา วิเคราะหหาคาความ

หนาแนนของไมยืนตน คาดัชนีความหลากหลาย วิเคราะหขอมูลเชิงคุณภาพดวยเทคนิคการวิเคราะหเชิง
เนื้อหา

จากการศึกษา พบวา ในพื้นที่โครงการจัดที่ดินทํากินใหชุมชนตําบลแมทา จังหวัดเชียงใหม มีเกษตรกร

ที่ปรับใชระบบวนเกษตรทั้งหมด 59 ครัวเรือน คิดเปนรอยละ 5.6 ของจํานวนครัวเรือนทั้งหมด มีจํานวนแปลง

วนเกษตร ทั้งสิ้น 76 แปลง และพื้นที่วนเกษตรรวมทั้งหมด 264.20 ไร ขนาดพื้นที่แปลงวนเกษตรเฉลี่ยตอ

ครัวเรือน เทากับ 4.13 ไร เงื่อนไขปจจัยตาง ๆ ตอการปรับประยุกตระบบวนเกษตรในระดับทองถิ่น

ประกอบดวย 5 เงื่อนไขปจจัย ประกอบดวย 1) ปจจัยดานนโยบายที่สนับสนุนและเอื้อตอความมั่นใจของ
เกษตรกร 2) ความสนใจและความมั่นใจของเกษตรกร 3) ปจจัยดานเงินลงทุน 4) โครงสรางพื้นฐานที่จําเปน

ตอการทําระบบวนเกษตร และ 5) ระบบตลาดและการขนสงผลผลิตไปยังผูบริโภค จากการสํารวจ พบไมยืน

ตนหรือพืชอายุยืนยาวทั้งหมด 145 ชนิด จําแนกออกเปน ไมปา จํานวน 98 ชนิด ไมผล 27 ชนิด ไผ 7 ชนิด

ปาลมและหวาย 7 ชนิด และไมพุม 6 ชนิด มีคาดัชนีความหลากหลายของชนิดไมยืนตน เทากับ 2.99 และพบ

พืชเกษตรทั้งหมด 100 ชนิด เกี่ยวกับโซคุณคาการจัดการระบบวนเกษตรของเกษตรกร พบวา กระบวนการ
ผลิตจวนเกษตร ประกอบดวยองคประกอบทั้งหมด 6 องคประกอบ ไดแก 1) เกษตรกรเจาของที่ดินและกลุม

เกษตรอินทรีย 2) ที่ดินและระบบกรรมสิทธิ์ 3) รูปแบบและการจัดเรียงองคประกอบ 4) ผลผลิตและการใช

ประโยชน 5) ชองทางการตลาด และ 6) กลไกเชิงสถาบันซึ่งเปนปจจัยเกื้อหนุนตอกระบวนการผลิต

11