Page 9 -
P. 9
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
9
และใช้แรงงานมากกว่าการทําการเกษตรเคมี โมเดลที่ประสบความสําเร็จในบางพื้นที่อาจจะไม่
เหมาะสมกับบางพื้นที่หรือในบางจังหวะเวลา ดังนั้นปัจจัยที่ส่งผลต่อการตัดสินใจของเกษตรกร
จําเป็นต้องนํามาพิจาณาในการดําเนินนโยบายรวมถึงการปรับเปลี่ยนทัศนคติที่เป็นอุปสรรคต่อการทํา
เกษตรยั่งยืนโดยการชี้ให้เห็นถึงผลประโยชน์ในระยะยาวควบคู่กับการสนับสนุนเชิงนโยบายอื่นๆ
การลดใช้สารเคมีเป็นประเด็นที่มีความสําคัญต่อการพิจารณาเข้าร่วมโครงการ PES ของ
เกษตรกรไม่ว่าจะวิเคราะห์ด้วยแบบจําลองใดและพบว่าเกษตรกรไม่นิยมการลดใช้สารเคมีในปริมาณ
มาก ซึ่งหมายความว่าหากดําเนินโครงการPESโดยมีนโยบายในการลดใช้สารเคมีในปริมาณมาก
จํานวนเงินชดเชยจะต้องสูงพอที่จะจูงใจเกษตรกรรายย่อย นั่นหมายถึงเกษตรกรมีความพึงพอใจใน
นโยบายที่มีความยืดหยุ่นสูงซึ่งคล้ายกับงานของ Ruto et al. (2009) ส่วนหนึ่งน่าจะมาจากเกษตรกรมี
ทัศนคติว่าหากลดปริมาณสารเคมีทางการเกษตรจะเป็นการลดจํานวนผลผลิตต่อไร่ และอาจจะหมายถึง
ว่าเกษตรกรจําเป็นต้องใช้แรงงานในการทําการเกษตรมากขึ้นในการกําจัดวัชพืช หรือการไถพรวน
(plowing) เพื่อเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ของดิน
รายได้ทั้งในภาคการเกษตรและนอกภาคการเกษตร รายจ่ายครัวเรือน จํานวนสมาชิกครัวเรือน
แรงงานภาคการเกษตร และประสบการณ์ในการทําการเกษตรมีอิทธิพลต่อความนิยมต่อคุณลักษณะ
ของโครงการ PES โดยครัวเรือนเกษตรกรขนาดใหญ่มีแรงงานสําหรับการทําการเกษตรมากและมี
รายได้นอกภาคการเกษตรสูงนั้นนิยมการปลูกพืชในลักษณะไร่นาสวนผสม ในขณะที่ครัวเรือนที่มี
รายจ่ายครัวเรือนสูงกลับนิยมปลูกพืชที่ทนแล้งมากกว่า
ครัวเรือนเกษตรกรที่มีประสบการณ์สูงในการทําการเกษตรมีมีแนวโน้มที่จะเต็มใจร่วมโครงการ
PES แม้จะได้รับค่าชดเชยน้อยก็ตาม ซึ่งผลการศึกษานี้ก็ไม่ได้เกินความคาดหมายสามารถทําความ
เข้าใจได้ว่าเกษตรกรที่ทําการเกษตรมานานย่อมประจักษ์กับตนเองถึงปัญหาสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ
เกษตรกรส่วนใหญ่ทราบดีว่าตนเองมีสารเคมีปนเปื้ อนในกระแสเลือดและเริ่มตระหนักถึงสุขภาพ
เพิ่มขึ้น ดังนั้นการดําเนินนโยบาย PES ในช่วงแรกควรมุ่งเป้าไปยังครัวเรือนเกษตรกรที่มีประสบการณ์
ในการทําการเกษตรสูงเนื่องจากน่าจะมีแนวโน้มประสบความเร็จด้วยต้นทุนที่ตํ่ากว่า
ผลการศึกษาสามารถจัดกลุ่มตัวอย่างเกษตรกรออกเป็น 4 กลุ่มที่มีคุณลักษณะของเกษตรกรและ
ลักษณะไร่นาที่แตกต่างกัน และในแต่ละกลุ่มก็มีความพึงพอใจต่อคุณลักษณะของการทําเกษตรยั่งยืนที่
แตกต่างกัน จะเห็นได้ว่าคุณลักษณะที่เกษตรกรทุกกลุ่มพิจารณาให้ความสําคัญต่อการตัดสินใจ
พิจารณาเข้าร่วมโครงการคือปริมาณการลดใช้สารเคมี โดยเกษตรกรส่วนใหญ่เต็มใจที่จะลดปริมาณ
