Page 7 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

7

เฉลี่ยที่ 7 ไร่ และมีแรงงานเกษตรเฉลี่ยที่ 2 คนต่อครัวเรือน ส่วนมากเกษตรได้รับการอบรมจากภาค

ส่วนต่างๆ อาทิ การใช้สารเคมีการเกษตร เกษตรอินทรีย์ เศรษฐกิจพอเพียง เกษตรปลอดสาร การทําปุ๋ ย

หมัก การปลูกพืชสวนครัว การปลูกพืชเศรษฐกิจ ที่น่าสนใจคือเสียงสะท้อนกระบวนการอบรมโดย

ภาครัฐบางโครงการที่ไม่มีความต่อเนื่องและไม่สามารถต่อยอดนําไปปฏิบัติได้จริง ทําให้มีหลาย

โครงการอบรมที่เข้ามาให้ความรู้กับเกษตรกรในพื้นที่ รวมทั้งโครงการที่เชิญเกษตรกรไปอบรมนอก

พื้นที่ แต่ส่วนมากไม่สามารถที่นํามาปฏิบัติได้จริงเนื่องจากบริบทแต่ละพื้นที่แตกต่างกันรวมถึงไม่มี

การติดตามผลการดําเนินงาน

ปัจจัยที่สําคัญที่สุดสามอันดับแรกในการตัดสินใจเลือกประเภทของพืชที่ปลูกของเกษตรกรคือ

ราคาตลาดของพืชผลชนิดนั้น (ร้อยละ 51.2) การปลูกพืชตามเพื่อนบ้านที่ประสบความสําเร็จ (ร้อยละ

17.9) และปริมาณนํ้าที่สามารถใช้ได้ในรอบปีนั้นๆ (ร้อยละ 12.7) เรียงตามลําดับ สําหรับการจัดการนํ้า

ในไร่นานั้น การขุดบ่อนํ้าของตนเองเพื่อกักเก็บนํ้าในฤดูฝนหรือจากนํ้าบาดาล (ร้อยละ 38.2) เป็น

วิธีการจัดการนํ้าที่เกษตรกรกลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เห็นว่าเหมาะสมมากที่สุดในการจัดการนํ้าในไร่นา

ของตนเอง แต่ทว่าการขุดบ่อนํ้าเพื่อนํานํ้าบาดาลมาใช้นั้นยังมีข้อจํากัดของลักษณะพื้นที่ รองลงมาคือ

การทําร่องชลประทานหรือการยกร่องให้สูงขึ้น (ร้อยละ 26.9) ซึ่งการทําร่องชลประทานนี้ไม่นิยมทํา

บนพื้นที่สูงชันในเขตนี้ นอกจากนั้นการปลูกพืชที่ใช้นํ้าน้อย (ร้อยละ 18.5) ก็เป็นที่นิยม จะเห็นได้ว่า

วิธีการจัดการนํ้าในไร่นาที่นิยมของเกษตรกรนั้นจะเป็นวิธีการที่ง่าย ลงทุนไม่มากนักและสามารถ

จัดการเบ็ดเสร็จในครั้งเดียว ไม่ต้องใช้แรงงานในการจัดการดูแล ซ่อมบํารุงมากนักซึ่งสอดคล้องกับการ

จัดการแรงงานในการทําการเกษตรที่มีน้อยในแต่ละครัวเรือน

เกษตรกรกว่าครึ่งของกลุ่มตัวอย่างยังทําการเกษตรเคมีในการผลิตเพื่อจําหน่ายและบริโภคใน

ครัวเรือน (ร้อยละ 53) แม้ว่าจะมีการทําเกษตรปลอดสารเพื่อบริโภคในครัวเรือนอยู่บ้าง (ร้อยละ 28) มี

เพียงร้อยละ 19 เท่านั้นที่เริ่มหันมาสนใจแนวทางการทําการเกษตรแบบยั่งยืนอย่างจริงจัง โดยเกษตรกร

ให้เหตุผลว่าการทําเกษตรยั่งยืน /เกษตรอินทรีย์ต้องใช้แรงงานและความอดทน อุตสาหะมากกว่าเกษตร

เคมี (ร้อยละ 53.5) และทําให้รายได้ทางการเกษตรลดลง (ร้อยละ 14.4) รวมทั้งการขาดช่องทาง

การตลาดเพื่อจัดจําหน่าย (ร้อยละ 7.4) ไม่มีนายหน้ามารับซื้อที่แปลง (ร้อยละ 5.4) และมีความยุ่งยาก

ในการรับรองผลิตภัณฑ์เรียงตามลําดับ (ร้อยละ 4.5)