Page 40 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

5) แนวคิดระบบนิเวศวิธีส าหรับการเพาะเลี้ยงสัตว์น ้า องค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ
(2010) นิยามแนวคิดระบบนิเวศวิธีไว้ว่า “เป็นกลยุทธ์เพื่อการก าหนดนโยบายในระดับสูงาึ้นไปที่สะท้อนเป้า

หมายความตกลงการพัฒนาการเพาะเลี้ยงสัตว์น ้า ทั้งในระดับ ประเทศ ภูมิภาค และสากล เพื่อส่งเสริมการพัฒนาอย่าง
ยั่งยืน ความเป็นธรรม และการคืนสภาพาองระบบนิเวศ-สังคมที่สัมพันธ์กัน”และได้พัฒนาระบบนิเวศวิธีสําหรับการ
เพาะเลี้ยงสัตว์นํ้า (Ecosystem Approach to Aquaculture, EAA) เพื่อให้การพัฒนาการเพาะเลี้ยงสัตว์นํ้าสามารถทํา
ได้อย่างบูรณาการโดยคํานึงถึง สภาวะสังคม สภาวะเศรษฐกิจ และสภาวะกายภาพสิ่งแวดล้อม ให้เป็นการพัฒนาที่
ยั่งยืน มีความเป็นธรรม โดยคํานึงความสัมพันธ์ระหว่างสังคมและนิเวศ ดังได้กล่าวมา บูรณาการประเด็นความรู้
เกี่ยวกับสัตว์นํ้า นโยบายการพัฒนาการเพาะเลี้ยง และการจัดการการเพาะเลี้ยง การดําเนินการให้ความสําคัญแก่
บทบาทของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ซึ่งต้องอาศัยการจัดองค์กรที่เข้มแข็ง และการกําหนดกลยุทธ์การพัฒนาโดยยึดหลักว่า

การพัฒนาจะต้องไม่ทําให้เกิดความเสียหายแก่ระบบนิเวศ เอื้อให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นอย่างเป็น
ธรรม และคํานึงถึงความเกี่ยวข้องกับภาคส่วนอื่นๆ

การศึกษาครั้งนี้พิจารณาแนวคิดที่เกี่ยวข้องกับระบบนิเวศวิธีในส่วนที่เกี่ยวกับองค์กรชุมชนสี่ประเด็น คือ
ความสัมพันธ์ระหว่างการเพาะเลี้ยงสัตว์นํ้ากับระบบนิเวศ ปัญหาของการเพาะเลี้ยงสัตว์นํ้า ความสัมพันธ์ระหว่างคนใน

ชุมชน และการทํางานขององค์กรชุมชนกับภาคส่วนอื่น โดยให้ความสําคัญแก่การดําเนินงานขององค์กรชุมชนในสี่
ประเด็นนี้ ทั้งนี้อยู่บนสมมุติฐานว่าการมีความตระหนักในระบบนิเวศที่องค์กรชุมชนมีอยู่ จะนําไปสู่การพัฒนาอย่าง
ยั่งยืน ความเป็นธรรม และการคืนสภาพของระบบนิเวศ-สังคมในที่สุด

6) ปัจจัยที่มีผลต่อการจัดองค์กรชุมชน การศึกษาการจัดองค์กรชุมชนในครั้งนี้จะใช้เครื่องมือทั้งห้า

ดังกล่าวมาข้างต้นมาประมวลเพื่อระบุปัจจัยที่มีผลต่อการจัดองค์กรชุมชนชองสหกรณ์ทั้งสองแห่งปัจจัยที่กําหนด
ความสําเร็จ มีทั้งปัจจัยภายในสหกรณ์ฯ และ ปัจจัยภายนอกสหกรณ์ฯ ปัจจัยภายในสหกรณ์ประกอบด้วย ปัจจัยด้าน
บุคลากร ทั้ง สมาชิก ผู้นําสหกรณ์ฯ และ พนักงานปัจจัยด้านพื้นที่ ได้แก่ ที่ตั้งของสหกรณ์ฯ ปัจจัยด้านทุนดําเนินงาน
ของสหกรณ์ฯ และ ปัจจัยด้านการดําเนินงานของสหกรณ์ฯ ได้แก่ บริการการผลิต การจัดหาปัจจัยการผลิต การ

รวบรวมผลผลิต การให้สินเชื่อ การออมทรัพย์ การแปรรูป การตลาด การประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และ
การสื่อสารทําความเข้าใจกับสมาชิก ปัจจัยภายนอกสหกรณ์ฯ ประกอบด้วย ปัจจัยด้านบุคลากรที่เกี่ยวข้อง ได้แก่
เจ้าหน้าที่จากหน่วยงานของกรมประมง เจ้าหน้าที่จากสหกรณ์จังหวัดรวมทั้งกรมตรวจบัญชีสหกรณ์ ผู้นําท้องถิ่น
ตลอดจนปราชญ์ชาวบ้าน เจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องอื่นๆ และ ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียอื่นๆ ปัจจัยด้านพื้นที่ ได้แก่ สภาวะ
แวดล้อม การคมนาคม การสื่อสาร ตลาดปัจจัยการผลิต และตลาดผลผลิต ปัจจัยด้านทุนสนับสนุนการดําเนินงานของ
สหกรณ์ฯที่ได้รับจากหน่วยงานอื่นๆ และปัจจัยด้านความสนับสนุนดําเนินงานของสหกรณ์ฯ ที่ได้จากหน่วยงานภาครัฐ

และเอกชน

ผลที่ได้จากการศึกษาดังกล่าวมาข้างต้นจะนํามาประมวลเพื่อเสนอแนวทางการพัฒนาความสามารถของผู้
เลี้ยงปลานิลในประเทศไทยด้วยการจัดองค์กรชุมชนในที่สุด

1.3 วัตถุประสงค์ของการวิจัย

1. ศึกษาตัวอย่างการจัดองค์กรชุมชนสําหรับการพัฒนาการเลี้ยงปลานิล

2. ระบุปัจจัยที่กําหนดความสําเร็จในการจัดองค์กรชุมชนผู้เลี้ยงปลานิล

1-8