Page 131 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

127

หลังจากที่โครโมโซมมาจับคูกันแลวจะเกิดการแลกเปลี่ยนชิ้นสวนระหวางโครมาติด

(crossing over) ถาการแลกเปลี่ยนเกิดขึ้นในบริเวณหวงของคูโครโมโซมจะทําใหไดเซลลสืบพันธุที่มี

โครมาติดซึ่งมีการขาดหายไปหรือเพิ่มขึ้นมาของชิ้นสวน ตัวอยางเชน การแลกเปลี่ยนชิ้นสวนระหวาง
โครมาติดที่บริเวณอินเวอรชัน ลูปของโครโมโซมคูที่ 3 ของมนุษย (รูปที่ 12.3 A) โดยสมมุติวาจุด
แลกเปลี่ยนเกิดขึ้นใกล ๆ กับเซนโตรเมียรตรงระหวางยีน D และ E (รูปที่ 12.3 B) ภายหลังการ

แลกเปลี่ยนในระยะอะนาเฟสจะไดโครโมโซม 4 เสน ที่มีลําดับของยีนแตกตางกันไป (รูปที่ 12.3 C)

โครโมโซม 2 ใน 4 เสนนี้มีการเพิ่มขึ้นและขาดหายไปของโครโมโซม (ในกรอบสี่เหลี่ยม) โดย
โครโมโซมเสนหนึ่งมีชิ้นสวนที่เพิ่มขึ้นมาขนาดใหญ (ghi) แตชิ้นสวนที่ขาดหายไปมีขนาดเล็ก (a)
โครโมโซมนี้มีลําดับการเรียงตัวของยีนเปน ihgbcd . EFGHI ในขณะที่โครโมโซมอีกเสนหนึ่งมี

ชิ้นสวนที่เพิ่มขึ้นมาขนาดเล็ก (a) แตชิ้นสวนที่ขาดหายไปขนาดใหญ (ghi) เซลลที่มีการขาดหายไป

ของชิ้นสวนโครโมโซมขนาดเล็กจะมีโอกาสอยูรอดไดมากกวาการขาดหายไปของชิ้นสวน
โครโมโซมขนาดใหญ และการขาดหายไปของชิ้นสวนโครโมโซมมีอันตรายมากกวาการเพิ่มขึ้นของ
ชิ้นสวนโครโมโซม การขาดหายไปหรือเพิ่มขึ้นมาของชิ้นสวนโครโมโซมสามารถบงบอกไดโดย

อาศัยรูปแบบของแถบติดสีของแครีโอไทป ในกรณีนี้ชิ้นสวนที่ขาดหายไปเริ่มจากตรงปลายแขนสั้น

(pter) จนถึงแถบติดสี p 25 และชิ้นสวนที่เพิ่มขึ้นมาเริ่มจากตรงปลายแขนยาว (qter) จนถึงแถบติดสี
q 21

รูปที่ 12.3 เพอริเซนตริค อินเวอรชัน (pericentric inversion) ของโครโมโซมคูที่ 3 ของมนุษย (p 25
q 21) (A) โครโมโซมคูเหมือนประกอบดวยโครโมโซมที่มีการตอกลับทิศทางของชิ้น

สวนโครโมโซมอยูในสภาพเฮตเทอโรไซกัส (B) การจับคูกันของโครโมโซมดังกลาวทั้ง

สองในระหวางการแบงเซลลแบบไมโอซิส และมีการแลกเปลี่ยนชิ้นสวนโครมาติดเกิดขึ้น
ในบริเวณอินเวอรชัน ลูปใกล ๆ กับเซนโตรเมียรตรงระหวางยีน D และ E (C) ภายหลัง
การแลกเปลี่ยนโครโมโซมทั้งสี่จะมีการจัดเรียงตัวของยีนในรูปแบบตาง ๆ