Page 27 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ผลตอบแทนของก�รปลูกข้�วโพดเลี้ยงสัตว์ในพื้นที่ล�ดชัน

การสำารวจข้อมูลของเกษตรกรผู้ปลูกข้าวโพดในพื้นที่ลาดชันในปีการเพาะปลูก 2553/2554 ใน
ต.ส้านนาหนองใหม่ ต.นำ้ามวบ และต.อ่ายนาไลย จำานวนทั้งหมด 44 ราย พบว่า เกษตรกรที่ปลูกข้าวโพด
เลี้ยงสัตว์ในที่ชันจะปลูกข้าวโพดได้เพียง 1 ครั้งต่อปี เนื่องจากจะมีนำ้าไม่พอสำาหรับปลูกรอบที่ 2 ทำาให้
เกษตรกรเลือกที่จะปลูกและขายข้าวโพดแห้งเนื่องจากได้ราคาดีกว่า โดยสามารถปลูกข้าวโพดได้ผลผลิต
เฉลี่ยประมาณ 750 กก./ไร่
การปลูกข้าวโพดในพื้นที่ลาดชันมีต้นทุนในการปลูกเฉลี่ยประมาณ 3,712 บาท/ไร่ (4.95 บาท/
กก.) โดยแบ่งเป็น ต้นทุนค่าแรงประมาณ 1,500 บาท/ไร่ (2 บาท/กก.) ต้นทุนค่าปุ๋ยและสารเคมี 1,400
บาท/ไร่ (1.46 บาท/กก.) ต้นทุนค่าเมล็ดพันธุ์ 400 บาท/ไร่ (0.41 บาท/กก.) และต้นทุนค่าสีและขนส่ง
ประมาณ 410 บาท/ไร่ (0.55 บาท/กก.)

หากเกษตรกรใช้เงินทุนของตนเองในการทำาการเพาะปลูก จะมีกำาไรในทุกปี โดยในปี 2553 ซึ่ง
เป็นปีที่ข้าวโพดมีราคาสูง (ประมาณ 8 บาท/กก.) เกษตรกรมีแนวโน้มที่จะได้รายได้เฉลี่ยสุทธิประมาณ
3 บาท/กก. แต่ในปี 2551 ที่ข้าวโพดมีราคาตำ่า (6 บาท/กก.) เกษตรกรจะเหลือรายได้สุทธิเฉลี่ยเพียง
ประมาณ 0.07 บาท/กก. (ตำ่ากว่าในที่ราบ)
หากเกษตรกรมีการกู้เงินจากแหล่งเงินกู้ในระบบมาใช้ในการเพาะปลูก ต้นทุนการปลูกข้าวโพด
จะเพิ่มขึ้นอีกประมาณ 90 บาท/ไร่ (0.12 บาท/กก.) ซึ่งก็จะทำาให้รายได้สุทธิของเกษตรกรลดลงเล็ก
น้อยจากกรณีที่ใช้เงินทุนของตนเอง

นอกจากนี้ จากการสำารวจพบว่ามีเกษตรกร 21 รายที่กู้เงินนอกระบบมาใช้ในการผลิต (จาก 44
ราย) โดยเกือบทั้งหมด (20 ราย) เป็นการกู้ยืมในรูปของปัจจัยการผลิตในกรณีนี้จะทำาให้เกษตรกรมี
ต้นทุนในการปลูกเพิ่มขึ้นถึงประมาณ 600 บาท/ไร่ (0.80 บาท/กก.) ในปีที่ข้าวโพดราคาสูง (8 บาท/
กก.) เกษตรกรจะมีรายได้สุทธิเหลือเพียงประมาณ 2 บาท/กก. และในปีที่ข้าวโพดราคาตำ่า เกษตรกร
จะขาดทุนเนื่องจากภาระดอกเบี้ยที่สูง (ภาพที่ 2.6)
4 10

3 8
รายได้สุทธิ (บาท/กก.) 1 6 ราคาข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ (บาท/กก.)
2

4
0

-1
0
-2 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2
ใช้เงินตนเอง กู้ในระบบ กู้นอกระบบ ราคาที่เกษตรกรขายได้

ภ�พที่ 2.6 ราคาข้าวโพดเลี้ยงสัตว์และรายได้สุทธิของเกษตรกรในที่ชัน แบ่งตามแหล่งเงินทุน (บาท/กก.)
ที่ม�: ปรับปรุงจาก เขมรัฐ เถลิงศรี และสิทธิเดช พงศ์กิจวรสิน (2555)

16 ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์กับการสูญเสียพื้นที่ป่า: ปัญหาและทางออก