Page 68 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

3

การเปลี่ยนแปลงความยากจนในประเทศไทย

นอกจากนี้ เมื่อพิจารณาโครงสร้างประชากรของครัวเรือน ยังพบว่าขนาดของครัวเรือนที่
เปลี่ยนไปนั้นเป็นผลมาจากการเปลี่ยนแปลงในจำนวนเด็กและผู้สูงอายุ โดยกว่ากึ่งหนึ่งของคนจน
จะเป็นผู้ที่อยู่ในวัยที่ต้องพึ่งพิงคนอื่น และขาดศักยภาพในการหารายได้ในปี 2550 ร้อยละ 30
7
ของคนจนเป็นเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 15 และกว่าร้อยละ 22 เป็นผู้สูงอายุที่มีอายุมากกว่า 60 ปี หรือ

อาจกล่าวได้ว่า ครัวเรือนที่มีอัตราภาระพึ่งพิงสูงมีแนวโน้มหรือเสี่ยงที่อยู่ในความยากจนสูงกว่า
ครัวเรือนที่มีอัตราพึ่งพิงต่ำ โดยในปี 2550 และ 2552 ครัวเรือนที่มีสมาชิกเฉพาะเด็กและผู้สูงอายุ
จะมีสัดส่วนคนจนที่สูงที่สุด เฉลี่ยประมาณร้อยละ 21 (ตารางที่ 3.4) นอกจากนี้หากพิจารณา
ครัวเรือนที่มีสมาชิกเฉพาะเด็กและผู้สูงอายุในภาคกลางและภาคตะวันออกเฉียงเหนือก็จะพบใน
ลักษณะเดียวกัน (ตารางที่ 3.5)

ตารางที่ 3.4 สัดส่วนคนจน (ร้อยละ) จำแนกตามองค์ประกอบครัวเรือน ปี 2547-2552

สัดส่วนคนจน (ร้อยละ)
องค์ประกอบครัวเรือน
2531 2547 2549 2550 2552
วัยเด็ก-วัยทำงาน-วัยชรา 53.5 13.3 13.5 11.9 11.7
วัยเด็ก-วัยทำงาน 51.3 11.9 9.3 8.3 6.8

วัยทำงาน-วัยชรา 38.0 10.1 8.7 8.0 8.4
วัยเด็ก-วัยชรา 69.0 34.2 24.2 21.1 20.7

วัยเด็ก เท่านั้น 99.2 - 23.4 11.4 3.5
วัยทำงาน เท่านั้น 24.9 2.0 3.7 2.9 2.9
วัยชรา เท่านั้น 48.5 19.2 20.4 19.4 12.7

รวม 45.3 11.2 9.5 8.5 7.2

ที่มา: ข้อมูลสำรวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน สำนักงานสถิติแห่งชาติ ประมวลและเผยแพร่
โดยสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

7 อัตราภาระการพึ่งพิง (dependency ratio) คือ สัดส่วนของประชากรในวัยพึ่งพิง คือ เด็ก (อายุต่ำกว่า 15 ปี) และ
ผู้สูงอายุ ที่มีอายุมากกว่า 60 ปี ต่อประชากรวัยทำงาน คือ ผู้ที่มีอายุ 15-59 ปี

67